Шинэ оны өмнө бага зэрэг тогтворжоод байсан ам.доллар сүүлийн хэдэн өдөр тогтмол өслөө. Тодруулбал өнгөрсөн долоо хоногийн эхээр Монголбанкны зарласан албан ханшаар 2494 төгрөгтэй тэнцэж байсан бол долоо хоногийн сүүлээр 2498 төгрөг 71 мөнгөтэй тэнцлээ. Энэ нь нэг сарын өмнөхөөс нэг орчим хувиар өссөн дүн юм.
Харин арилжааны банкуудад 2507 төгөргтэй тэнцээд байгаа бол валют арилжааны төвүүд дээр аль хэдийн 2510 төгрөгтэй тэнцсэн байна.
“Найман шарга” захын нэгэн ченжийн хэлснээр ам.долларын ханш сүүлийн өдрүүдэд чангарч байгаа гэнэ. “Найман шарга”-д ченжүүд 14 хоногийн өмнө гэхэд “ногоон”-ыг 2489 төгрөгөөр аваад, 2492-оор борлуулж байсантай харьцуулахад ийнхүү 0.4 хувиар өсчээ.
“Ногоон валют”-ын ханш нэмэгдэж байгаатай холбогдуулан Монголбанкны хувьд гадаад валютын дуудлага худалдааг зохистой үед нь зохион байгуулж байгаа гэсэн мэдээлллийг өгч байгаа. Гэвч энэ нь төдийлөн үр дүнгээ өгөхгүй байгааг бид харж байна. Иймд гадаад валютын нэгдсэн бааз суурьтай, сүлжээтэй болох шаардлага байгааг эдийн засагчид хэлсээр ирсэн. Монголбанк уг нь ийм бааз суурьтай болно гэж сүүлийн жилүүдэд мөнгөний бодлогодоо тусгасаар байгаа. Гэвч өнөөг хүртэл ажил хэрэг болоогүй байна.
Монгол Улсын Гадаад валютын албан нөөцийн хэмжээ 2016 оны 11 сарын байдлаар 1.303.9 сая ам.долларт хүрч өмнөх сараас 25.5 хувь буюу 265.2 сая ам.доллараар өссөн үзүүлэлттэй гарсан. Нөөц нэмэгдсэн шалтгааныг иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийн Монголбанканд тушаасан алтны хэмжээ нэмэгдсэн болон Монгол Улсад орох гадаад валютын урсгал нэмэгдсэн нь голлон нөлөөлсөн гэсэн тайлбарыг Төвбанкнаас хийгээд байна. Түүнчлэн ОУВС-гийн “Стэнд бай” хөтөлбөр удахгүй хэрэгжиж эхлэхээр яригдаж буйтай холбогдуулан ам.долларын ханш буух хүлээлт байсан. Гэсэн хэдийн ч ам.долларын ханш өнөөдөр 2500 төгрөгтэй тэнцэж ирээд байна.
Шинэ оны өмнө Засгийн газрын тэргүүн Ж.Эрдэнэбат Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэнд валютын хадгаламж, валютын зээлийн үйл ажиллагаанд зохицуулалт хийж, Монгол Улсын үндэсний мөнгөн тэмдэгтийн ханшийг өсгөх ямар боломж байгааг судалж, шаардлагатай бол холбогдох шийдвэрийн төслийг боловсруулж танилцуулахыг үүрэг болгосон ч одоо хэр нь дорвитой арга хэмжээ авч эхлээгүй байна.
Тэгвэл бид ханш өслөө гэхээс өөр юу ч хийж амжаагүй “Ноён ногоон” ноёрхолоо тогтоож байх энэ үед төгрөгийн ханш хүчин мөхөсдөж байгааг олон улсын байгууллага мэдээлж байна. Өнгөрсөн аравдугаар сард Блүүмберг агентлаг Монгол Улсын төгрөгийн ханш эрчимтэй унаж, дэлхийн хамгийн муу үзүүлэлттэй валют болсон талаар онцолж байсан.
Чухам яагаад төгрөгийн ханш сулраад байна вэ. Үүнийг мэргэжлийн байгууллагууд гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт буурснаас боллоо гэхээс өөр дорвитой тайлбар хэлдэггүй. Өдрөөс өдөрт уруудаж буй монгол төгрөг хэзээ сэхэл авах бол, эрчээ авсан ам.доллар буурах болов уу, ханшийг тогтвортой байлгах болов уу гэсэн хүлээлт иргэдийн дунд үүсээд байна.
Засаг төр солигдоод багагүй хугацааг үдэж буй. Валютын ханшийг тогтвортой барина гэсэн амлалт МАН-ын мөрийн хөтөлбөрт тусгагдсан байсан. Ам.долларын ханшийн өсөлтөд дарлуулсан иргэд МАН-аас амлалт нэхэж эхлээд байна.
Б.Сансар
Харин арилжааны банкуудад 2507 төгөргтэй тэнцээд байгаа бол валют арилжааны төвүүд дээр аль хэдийн 2510 төгрөгтэй тэнцсэн байна.
“Найман шарга” захын нэгэн ченжийн хэлснээр ам.долларын ханш сүүлийн өдрүүдэд чангарч байгаа гэнэ. “Найман шарга”-д ченжүүд 14 хоногийн өмнө гэхэд “ногоон”-ыг 2489 төгрөгөөр аваад, 2492-оор борлуулж байсантай харьцуулахад ийнхүү 0.4 хувиар өсчээ.
“Ногоон валют”-ын ханш нэмэгдэж байгаатай холбогдуулан Монголбанкны хувьд гадаад валютын дуудлага худалдааг зохистой үед нь зохион байгуулж байгаа гэсэн мэдээлллийг өгч байгаа. Гэвч энэ нь төдийлөн үр дүнгээ өгөхгүй байгааг бид харж байна. Иймд гадаад валютын нэгдсэн бааз суурьтай, сүлжээтэй болох шаардлага байгааг эдийн засагчид хэлсээр ирсэн. Монголбанк уг нь ийм бааз суурьтай болно гэж сүүлийн жилүүдэд мөнгөний бодлогодоо тусгасаар байгаа. Гэвч өнөөг хүртэл ажил хэрэг болоогүй байна.
Монгол Улсын Гадаад валютын албан нөөцийн хэмжээ 2016 оны 11 сарын байдлаар 1.303.9 сая ам.долларт хүрч өмнөх сараас 25.5 хувь буюу 265.2 сая ам.доллараар өссөн үзүүлэлттэй гарсан. Нөөц нэмэгдсэн шалтгааныг иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийн Монголбанканд тушаасан алтны хэмжээ нэмэгдсэн болон Монгол Улсад орох гадаад валютын урсгал нэмэгдсэн нь голлон нөлөөлсөн гэсэн тайлбарыг Төвбанкнаас хийгээд байна. Түүнчлэн ОУВС-гийн “Стэнд бай” хөтөлбөр удахгүй хэрэгжиж эхлэхээр яригдаж буйтай холбогдуулан ам.долларын ханш буух хүлээлт байсан. Гэсэн хэдийн ч ам.долларын ханш өнөөдөр 2500 төгрөгтэй тэнцэж ирээд байна.
Шинэ оны өмнө Засгийн газрын тэргүүн Ж.Эрдэнэбат Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэнд валютын хадгаламж, валютын зээлийн үйл ажиллагаанд зохицуулалт хийж, Монгол Улсын үндэсний мөнгөн тэмдэгтийн ханшийг өсгөх ямар боломж байгааг судалж, шаардлагатай бол холбогдох шийдвэрийн төслийг боловсруулж танилцуулахыг үүрэг болгосон ч одоо хэр нь дорвитой арга хэмжээ авч эхлээгүй байна.
Тэгвэл бид ханш өслөө гэхээс өөр юу ч хийж амжаагүй “Ноён ногоон” ноёрхолоо тогтоож байх энэ үед төгрөгийн ханш хүчин мөхөсдөж байгааг олон улсын байгууллага мэдээлж байна. Өнгөрсөн аравдугаар сард Блүүмберг агентлаг Монгол Улсын төгрөгийн ханш эрчимтэй унаж, дэлхийн хамгийн муу үзүүлэлттэй валют болсон талаар онцолж байсан.
Чухам яагаад төгрөгийн ханш сулраад байна вэ. Үүнийг мэргэжлийн байгууллагууд гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт буурснаас боллоо гэхээс өөр дорвитой тайлбар хэлдэггүй. Өдрөөс өдөрт уруудаж буй монгол төгрөг хэзээ сэхэл авах бол, эрчээ авсан ам.доллар буурах болов уу, ханшийг тогтвортой байлгах болов уу гэсэн хүлээлт иргэдийн дунд үүсээд байна.
Засаг төр солигдоод багагүй хугацааг үдэж буй. Валютын ханшийг тогтвортой барина гэсэн амлалт МАН-ын мөрийн хөтөлбөрт тусгагдсан байсан. Ам.долларын ханшийн өсөлтөд дарлуулсан иргэд МАН-аас амлалт нэхэж эхлээд байна.
Б.Сансар
olloo.mn