Монгол Улсад орчин цагийн архивын салбар үүсч хөгжсөний 90 жилийн ой энэ онд тохиож буй. Уг ойг угтан Архивын ерөнхий газрын үзэсгэлэнгийн танхимд “Их Октябрь-Монгол, Оросын соёл, шинжлэх ухааны харилцаа" /1917-2017/ сэдэвт Монгол Улс, ОХУ-ын төрийн архивуудад хадгалагдаж байгаа 100 гаруй баримт бичиг, гэрэл зураг, баримтат киноноос бүрдсэн үзэсгэлэн өнөөдөр нээлтээ хийлээ.
“Их Октябрь ба Монголын Цагаагчин тахиа жилийн хувьсгал” хэмээх тэргүүн хэсэгт нь 1917 онд Орос оронд мандсан Октябрийн их хувьсгал, түүний үр дүнд тогтсон Зөвлөлт засгаас дорно дахины дарлагдсан улс түмэн болон Монголын талаар явуулсан бодлого, Октябрийн үзэл санаа Монголд нэвтэрсэн арга хэлбэр, түүний нөлөөгөөр Монгол оронд үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолын тэмцэл өрнөж, Монгол Ардын Нам байгуулагдсан тухай болон Монголын ард түмний түүхэнд цоо шинэ хуудсыг нээж, 1945 оны бүх нийтийн санал асуулгаар тусгаар тогтнолоо баталгаажуулан, 1961 онд НҮБ-ын бүрэн эрхт гишүүнээр элссэн түүхэн үйл явцыг харуулсан олон сонирхолтой баримт, гэрэл зургийг багтаажээ.
Үзэсгэлэнгийн нээлтэнд Архивын ерөнхий газрын дарга, доктор Д.Хоролдамба, Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны Бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын ахлах мэргэжилтан Ж.Оюунчимэг, ОХУ-ын элчин сайдын яамны нэгдүгээр нарийн бичгийн дарга Лиштованный Евгений Иванович, ОХУ-ын элчин сайдын яамны Зөвлөх, Оросын шинжлэх ухааны соёлын төвийн захирал Михаилов.Е.Г, Монгол Зөвлөлтийн найрамдлын нийгэмлэгийн дэд тэргүүн, МУ-ын гавъяат багш Д.Цогзолмаа, Түүх, археологийн хүрээлэн, Монголын үндэсний музей, Төв төрөлжсөн архивын удирдлагууд болон нэртэй түүхч, зохиолч, эрдэмтэн мэргэд гэсэн 50 гаруй хүндтэй зочид хүрэлцэн ирсэн юм.
Мөн үзэсгэлэнгийн үеэр Монгол Улсын Архивын ерөнхий газар, Оросын холбооны услын архивын агентлагийн хамтран гаргасан “Монгол-Зөвлөлтийн соёл, шинжлэх ухааны харилцаа” /1976-1990/ баримт бичгийн эмхэтгэлийн гутгаар ботийн нээлт боллоо.
Архивын салбарт хамтран ажиллах Монгол, Оросын Засгийн газар хоорондын комиссын шийдвэрийн дагуу тус хоёр улсын архивын удирдах байгууллагууд БНМАУ, ЗСБНХУ-ын харилцааны түүхэнд холбогдох архивын баримтын хэд хэдэн цуврал эмхтгэлийг бэлтгэж хэвлүүлсээр ирсэн.
Энэхүү эмхэтгэлийн гутгаар ботид Монгол, Оросын архиваас судалж илрүүлсэн 800 гаруй баримт бичгээс 11 архивын 214, Монголын тогтмол хэвлэл, сонин сэтгүүлийн 11, нийтдээ 249 баримтыг сонгон авч, он цагийн дарааллын дагуу оруулсан байна.
Эмхэтгэлд сонгож оруулсан архивын баримтууд нь анх удаа нийтлэгдэж байгаа бөгөөд түүний дотор, ОХУ-ын архивт урьд нь”нууц” гэсэн тэмдэгтэй эрдэм шинжилгээ, судалгааны эргэлтэд орж байгаагүй, 29 чухал баримт байгаа болно. Тухайлбал, Улаанбаатар хотод А.С.Пушкины нэрэмжит Орос хэлний дээд сургуулийн салбарыг байгуулах тухай ЗСБНХУ-ын Сайд нарын Зөвлөлийн захирамж, БНМАУ-ын соёлын хөгжлийн тухай ЗСБНХУ-ын Элчин сайдбн яамнаас гаргасан улс төрийн захиа, БНМАУ-ын үндэсний атлас зохиох тухай ЗСБНХУ-ын ШУА-ын ерөнхийлөгч А.П.Алексанровын ЗХУКН-ын Төв Хороонд бичсэн захидал гэх зэрэг хоёр улсын хоорондын соёл, шинжлэх ухааны харилцааны түүхэн үе, хөгжлийг дэлгэрэнгүй судлахад чухал ач холбогдолтой сурвалж баримтуудыг багтаажээ.
Үзэсгэлэн 11 дүгээр сарын 10-ныг хүртэл Архивын ерөнхий газрын үзэсгэлэнгийн танхимд иргэдэд нээлттэй үйлчилнэ.
Нэвтрэх