УИХ-ын сонгуулийн үеэр албан тушаал наймаалцахыг санаархаж 60 тэрбумаар үнэ тохиролцсон гэх асуудал өнөөдрийг хүртэл өндрөө авсан хүчтэй сэдэв хэвээрээ байна.
Бүх баримт нь тодорхой энэ уйвагүй үйлдэл, гэмт хэргийг халхлан далдалж, гэмт хэрэгтнүүдийг хаацайлж байгаа хууль хяналтынханд өөрсдөд нь их учир но байна хэмээн олон нийт ойлгоод байгаа нь үнэн. Яагаад өнөөдрийг хүртэл “60 тэрбум”-ын хэрэгт холбогдуулж хэн нэгэн албан тушаалтанд хуулийн хариуцлага тооцож чаддаггүй, хууль хяналтын байгууллагууд байгаад байна вэ гэдэг нь яах аргагүй анхаарал сонирхол татаж байгаа юм.
Өчигдөр болсон АТГ-ын ээлжит хурал их ширүүхэн болжээ. Авлигач албан тушаалтнуудыг илт өмгөөлж хамгаалсан тус газрын хэлтсийн дарга нарыг хэвлэлийнхэн ширүүхэн шүүмжилж “балбав”.
Үнэндээ авлигтай тэмцэх, авлигын эсрэг байх ёстой АТГ-т итгэх олон нийтийн итгэл алдарсан байна.
Тухайлбал, хэл ам болоод буй “60 тэрбум”-ын хэрэгт холбогдуулж яагаад хэнийг ч шалгахгүй байгаа юм бэ. УИХ-ын 25 гишүүн УИХ-ын дарга М.Энхболдод албан бичиг өглөө. Үүнтэй холбоотойгоор АТГ-аас Л.Оюун-Эрдэнэ гишүүнийг буруутгасан байгаа талаараа АТГ-ынхан ийм тайлбар өгөв.
“60 тэрбум”-ын хэргээр нээлттэй сонсгол явуулах хүртэл нөхцөл үүсээд явж байгаа. Өмнө нь энэ талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл хэд хэдэн удаа өгсөн. Прокурорын байгууллагаас ч энэ хэргийг яагаад хэрэгсэхгүй болгосон талаар тайлбарууд өгснийг та бүхэн мэдэж байгаа. Нэгэнт прокуророос хэрэгсэхгүй болгосон хэргийг барьж аваад мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах эрх бидэнд байхгүй. Прокуророос нь зөвшөөрөөд “60 тэрбум”-ын нээлттэй сонсгол хийвэл бид энэ талаар тодорхой ярьж тайлбарлахад бэлэн. 60 тэрбумын хэрэг эвлүүлэг биш. Гэхдээ энэхүү бичлэгийг хийсэн анхны хувилбар нь олдоогүй тул хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон. Энэхүү хэргийг хуучин хуулийн дагуу шалгаад, Эрүүгийн хэрэг үүсгэхээс татгалзах саналтай прокурорт хүргүүлж байсан. Учир нь нотлох баримт нь эх хувиараа байх ёстой гэдэг шаардлага хангаагүй учраас бид эрүүгийн хэргэг үүсгэхээс татгалзсан. Түүнээс биш “60 тэрбум”-ын гэх хэрэг огт болоогүй гэж үзээгүй” гэв.
Ийнхүү томоохон олны анхааралд байгаа эрүүгийн, авлигын гэмт хэргүүд шүүхээр орж нэг мөр шийдэгдэхгүй байна.
Өөрөөр хэлбэл, цагаан захтнуудад хуулийн байгууллага тэр дундаа АТГ-ынхан арай л зөөлөн хандаад байгаа юм бишүү.
Томоохон хэргүүд замхарч, шийдэгдэхгүй байна гэх шүүмжлэлийг тэд өөрсдөө хүлээн зөвшөөрчээ. Хууль эрх зүйн орчин өөрчлөгдөөд, өнгөрсөн 2017 оны долдугаар сарын 1-нээс шинэ хуулийн зохицуулалтад орсон. Авлига албан тушаалын хэрэг алга урвуулахын хооронд хурдан шалгагдаад шийдэгддэггүй.
Хэргийн шийдвэрлэлтийн асуудлыг прокурор цугларсан нотлох баримтын хэмжээнд хянаж шалгаж, шүүх прокурор эцсийн шийдвэр гаргадаг гэдгийг ойлгох хэрэгтэй гэсэн тайлбар хийгээд сууж байгаадаа ичдэггүй юмуу АТГ-ын удирдлага, хэлтсийн дарга, мөрдөн байцаагч нараа.
Бүх баримт нь тодорхой энэ уйвагүй үйлдэл, гэмт хэргийг халхлан далдалж, гэмт хэрэгтнүүдийг хаацайлж байгаа хууль хяналтынханд өөрсдөд нь их учир но байна хэмээн олон нийт ойлгоод байгаа нь үнэн. Яагаад өнөөдрийг хүртэл “60 тэрбум”-ын хэрэгт холбогдуулж хэн нэгэн албан тушаалтанд хуулийн хариуцлага тооцож чаддаггүй, хууль хяналтын байгууллагууд байгаад байна вэ гэдэг нь яах аргагүй анхаарал сонирхол татаж байгаа юм.
Өчигдөр болсон АТГ-ын ээлжит хурал их ширүүхэн болжээ. Авлигач албан тушаалтнуудыг илт өмгөөлж хамгаалсан тус газрын хэлтсийн дарга нарыг хэвлэлийнхэн ширүүхэн шүүмжилж “балбав”.
Үнэндээ авлигтай тэмцэх, авлигын эсрэг байх ёстой АТГ-т итгэх олон нийтийн итгэл алдарсан байна.
Тухайлбал, хэл ам болоод буй “60 тэрбум”-ын хэрэгт холбогдуулж яагаад хэнийг ч шалгахгүй байгаа юм бэ. УИХ-ын 25 гишүүн УИХ-ын дарга М.Энхболдод албан бичиг өглөө. Үүнтэй холбоотойгоор АТГ-аас Л.Оюун-Эрдэнэ гишүүнийг буруутгасан байгаа талаараа АТГ-ынхан ийм тайлбар өгөв.
“60 тэрбум”-ын хэргээр нээлттэй сонсгол явуулах хүртэл нөхцөл үүсээд явж байгаа. Өмнө нь энэ талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл хэд хэдэн удаа өгсөн. Прокурорын байгууллагаас ч энэ хэргийг яагаад хэрэгсэхгүй болгосон талаар тайлбарууд өгснийг та бүхэн мэдэж байгаа. Нэгэнт прокуророос хэрэгсэхгүй болгосон хэргийг барьж аваад мөрдөн шалгах ажиллагаа явуулах эрх бидэнд байхгүй. Прокуророос нь зөвшөөрөөд “60 тэрбум”-ын нээлттэй сонсгол хийвэл бид энэ талаар тодорхой ярьж тайлбарлахад бэлэн. 60 тэрбумын хэрэг эвлүүлэг биш. Гэхдээ энэхүү бичлэгийг хийсэн анхны хувилбар нь олдоогүй тул хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон. Энэхүү хэргийг хуучин хуулийн дагуу шалгаад, Эрүүгийн хэрэг үүсгэхээс татгалзах саналтай прокурорт хүргүүлж байсан. Учир нь нотлох баримт нь эх хувиараа байх ёстой гэдэг шаардлага хангаагүй учраас бид эрүүгийн хэргэг үүсгэхээс татгалзсан. Түүнээс биш “60 тэрбум”-ын гэх хэрэг огт болоогүй гэж үзээгүй” гэв.
Ийнхүү томоохон олны анхааралд байгаа эрүүгийн, авлигын гэмт хэргүүд шүүхээр орж нэг мөр шийдэгдэхгүй байна.
Өөрөөр хэлбэл, цагаан захтнуудад хуулийн байгууллага тэр дундаа АТГ-ынхан арай л зөөлөн хандаад байгаа юм бишүү.
Томоохон хэргүүд замхарч, шийдэгдэхгүй байна гэх шүүмжлэлийг тэд өөрсдөө хүлээн зөвшөөрчээ. Хууль эрх зүйн орчин өөрчлөгдөөд, өнгөрсөн 2017 оны долдугаар сарын 1-нээс шинэ хуулийн зохицуулалтад орсон. Авлига албан тушаалын хэрэг алга урвуулахын хооронд хурдан шалгагдаад шийдэгддэггүй.
Хэргийн шийдвэрлэлтийн асуудлыг прокурор цугларсан нотлох баримтын хэмжээнд хянаж шалгаж, шүүх прокурор эцсийн шийдвэр гаргадаг гэдгийг ойлгох хэрэгтэй гэсэн тайлбар хийгээд сууж байгаадаа ичдэггүй юмуу АТГ-ын удирдлага, хэлтсийн дарга, мөрдөн байцаагч нараа.
О.Сайхан
Оллоо.mn