Сүүлийн өдрүүдэд АСЕМ-тай холбоотой сөрөг мэдээлэл олон нийтийн сүлжээгээр болон хэвлэлээр цацагдаж эхэлсэн билээ. Тухайлбал, АСЕМ 11 зохион байгуулагчид их хэмжээний мөнгө улсаас идэж ууж шамшигдуулсан гэх мэдээллийг Үндэсний аудитын газраас өнгөрсөн тавдугаар сард гаргаж, мэдээлсэн юм. Тухайн үеийн эрх баригчид АСЕМ-аар дамжуулан их хэмжээний мөнгө идэж уусан нь тогтоогджээ гэсэн мэдээллийн дараа ямар нэгэн тайлбар эсэргүүцэл хийгээгүй байж өнөөдөр ийнхүү мэдээлэл хийж байгаа нь сонирхол татав. Яагаад энэ асуудал хүчээ авсан үед тухайн үеийн эрх баригчид эсэргүүцэл илэрхийлж, гүтгэлэгийн шинжтэй мэдээлэл тараасан гэж мэдээлэх болов.
Энэ асуудлаар Нийслэлийн Засаг дарга асан Э.Бат-Үүл, Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга асан П.Цагаан, Нийслэлийн ЗДТГ-ын дарга асан Ё.Гэрэлчулуун нар өнөөдөр мэдээлэл хийлээ.
Тэд “Үндэсний аудитын газрыг улстөрийн шинжтэй гүтгэлэгийн мэдээллийг улайм цайм тарааж байна. Тиймээс энэ гүтгэлгээ даруй зогсоож уучлалт гуйж, залруулга гаргахгүй юм бол шүүхэд өгнө гэдгээ мэдэгдэж шаардаж байна” гэлээ.
Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга асан П.Цагаанаас зарим асуудлыг тодрууллаа.
-Ерөнхий аудитор АСЕМ-ийн зардал тайланг нэг бүрчлэн гаргасан талаар мэдээлсэн. Зөвхөн таныг гэхэд энэ арга хэмжээнээс 321 сая төгрөг хувьдаа завшсан гэсэн. Баримттай болоод мэдээлсэн байх?
-Би Ерөнхийлөгч, Засгийн газартай Монгол төрийн төлөө хоёргүй сэтгэлээр зүтгэж ирсэн. Би хулгай хийх байтугай худал хэлсэн хүнд дургүй. Миний нэр ч Цагаан, зам мөр ч цагаан. Татвар төлөгчдийн мөнгөнөөс хулгайлах биш байнга төсвийг хэмнэж, оны эцэст Сангийн яамд буцааж тушааж ирсэн түүхтэй. Гэтэл намайг АСЕМ-аас 321 сая төгрөг хулгайлсан, идэж уусан мэтээр илт улстөрийн зорилготой гүтгэлэг, мэдээлэл тараах боллоо. Энэ бол бохир, бүдүүлэг гүтгэлэг гэдгийг хариуцлагатайгаар няцааж байна.
-Та гүтгэлэг гэдгээ яаж нотлох юм. Танд ийм хэмжээний мөнгө хувьдаа аваагүй гэсэн нотлох баримт байгаа юмуу?
-Баримт нь надад байна. Хэчнээн төгрөг яаж зарцуулсан бүх баримт задаргаа бий. Би дэлгэнэ. Хөдөлмөрийн яам, Гадаад харилцааны яам зэрэг олон газартай хамтран ажилласан гэрээ хэлэлцээр, мөнгөний дүн хэмжээ байна. Олон хүн ажилласан ажлыг нэг хүнд нялзааж харлуулж, гүтгэж доромжилж байгааг би тэвчихгүй. Миний нэр хүндийг сэвтүүлж байгаад бухимдалтай байна. Би татвар төлөгчдийн мөнгийг ариг гамтай захиран зарцуулж, жил бүр төсвөө хэмнэж Сангийн яаманд тушаадаг байсан юм шүү. Надад хулгай хийх ёс суртахуун байхгүй.
-Харин ч эсрэг талд тань баримт нотолгоо байгаад байгаа юм бишүү. Үндэсний аудитын газраас таныг дуудаж тайлбар авсан юмуу?
-Надаас нэг ч удаа дуудаж тайлбар мэдүүлэг аваагүй байж, ийм мэдээлэл гаргаж шалгасан гэж олон нийтэд зарласан. Шалгасан гэх энэ газар залруулга хийж, нэр төр сэргээ. Тиймээс энэ гүтгэлгээ одоо боль, зогсоо. Харин нэг зүйлийг хэлэхэд Ерөнхий аудитор А.Хүрэлбаатар ЖДҮХС-аас хулгайлсан мөнгөө буцааж төл. Үнэн юм бол үнэнээрээ явна. Хууль хяналтын байгууллагуудаар чулуу хөөлгөснөөрөө төрийн мөнгөнөөс хулгайн шившигт үйлдлээ нуун дарагдуулах бохир, заваан, жигшмээр заль мэх гаргаж, төрийн нэр хүндийг унагааж байна. Энэ хүн төрийн өндөр хариуцлагатай албан тушаалыг гутаасан шударга бус, хонины арьс нөмөрсөн чоно гэдгээ харуулж байна. Хууль хяналтын байгууллага л шударга биш ажиллахаар хэн шударга ёсонд итгэх юм.
-АСЕМ 11 болж дууссаны дараа тухайн үед та яагаад зөв мэдээллийг гаргаж ирж, санхүүгийн тайлангаа олон нийтэд дэлгэж тайлагнаж болоогүй юмуу?
-Би мэдээгүй. Сүүлийн үед энэ мэдээлэл бүр хүчээ авч эхлэхээр дуугарч байна. Аудитын газраас болон хууль хяналтын байгууллагынхан надтай огт уулзаагүй гэдгийг дахин хэлье.
-Та тэгэхээр гаргасан мэдээллийг нь баримттай биш гэж үзэж байна уу?
-Эхэндээ мэдээлэл нь идэж уусан байж болзошгүй байна гэж гарсан. Сүүлдээ миний нэр ус, зураг хөрөгтэй идэж уусан гэж гаргасан. Гэтэл хэргийг прокурорын байгууллагад шилжүүлсэн гэдгийг сая олж мэдлээ. Надтай хэн ч уулзаагүй, тодруулга аваагүй. Ингэж хүнийг гүтгэж баримтгүй мэдээлэл цацаж гаргаж байгаа нь цаанаа улстөрийн зорилготой гэж харж байна.
-АСЕМ-ийн үеэр тар ямар үүрэг оролцоотой байсан юм бэ?
-Би АСЕМ-ийн зургаан хуралд ирсэн зочдыг байрлуулах Ажлын хэсгийг ахалж ажилласан. Манай Тамгын газрынхан өдөр шөнөгүй ажилласан. АСЕМ-ын ажилд 30-40 мянган хүн сайн дураараа үнэ хөлсгүй ажилласан. Төрийн урилгаар ирсэн 50 гаруй улсын 5000 гаруй зочдыг хүлээж авах төрийн зочид буудал барих гэж төсвийн мөнгө үрээгүй. Харин ч хувийн хэвшлийнхэнтэй хамтран ажилласны хүчинд АСЕМ-ын ард гарсан. АСЕМ-ыг хамтдаа гэсэн урианд хамгийн түрүүнд нэгдсэн хүмүүс бол хувийн зочид буудлууд, тэдгээрийн эх оронч санаачилга байсан. Тэдгээр 40 гаруй зочид буудлын ажилтан, алба хаагчдад хэл соёл, хоол унд, үйлчилгээнийхээ чиглэлээр дэлхийн стандартад нийцсэн нэмэлт сургалт зохион байгуулахад шаардлагатай байсан. Үүнд туслах тухай санамж бичигт Хөдөлмөрийн сайдтай гарын үсэг зурсан маань ч үнэн. Гэхдээ тэр мөнгөнөөс нэг төгрөг ч миний гарын үсэгтэй зарцуулагдаагүй болно. Үүнийг мэдсээр байж аудит хэмээх байгууллага шударга биш ажиллаж, хуудуутай мэдээ мэдээлэл түгээж, Монголын төрийг самууруулах ажлыг санаатай хийж байгаад туйлын харамсаж байна.
-Та бүхэн хэзээ шүүхэд хандах юм?
-Аудитын ерөнхий газар 72 цагийн дотор дүгнэлт хэмээх захиалгат, хариуцлагагүй баримт бичгээ залруулга хийж, миний нэр төрийг сэргээхийг шаардаж байна. Хэрвээ залруулга гаргахгүй бол шүүх дээр уулзъя. Хоёрдугаарт, ерөнхий аудиторын орлогч мөн адил 72 цагийн дотор ЖДҮС-аас хулгайлсан мөнгөө нэн даруй буцааж өгөхийг шаардаж байна. Эс тэгвээс хууль хяналтын байгууллагад хандаж шалгуулна. Ямар ч хамааралгүй асуудалд хүний нэрийг хутгах ямар шаардлагатай юм бэ. Үнэхээр бүдүүлэг байж боломгүй тэвчиж болохгүй үйлдэл учраас дуугарч мэдээлэл хийж байна.
Энэ асуудлаар Нийслэлийн Засаг дарга асан Э.Бат-Үүл, Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга асан П.Цагаан, Нийслэлийн ЗДТГ-ын дарга асан Ё.Гэрэлчулуун нар өнөөдөр мэдээлэл хийлээ.
Тэд “Үндэсний аудитын газрыг улстөрийн шинжтэй гүтгэлэгийн мэдээллийг улайм цайм тарааж байна. Тиймээс энэ гүтгэлгээ даруй зогсоож уучлалт гуйж, залруулга гаргахгүй юм бол шүүхэд өгнө гэдгээ мэдэгдэж шаардаж байна” гэлээ.
Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга асан П.Цагаанаас зарим асуудлыг тодрууллаа.
-Ерөнхий аудитор АСЕМ-ийн зардал тайланг нэг бүрчлэн гаргасан талаар мэдээлсэн. Зөвхөн таныг гэхэд энэ арга хэмжээнээс 321 сая төгрөг хувьдаа завшсан гэсэн. Баримттай болоод мэдээлсэн байх?
-Би Ерөнхийлөгч, Засгийн газартай Монгол төрийн төлөө хоёргүй сэтгэлээр зүтгэж ирсэн. Би хулгай хийх байтугай худал хэлсэн хүнд дургүй. Миний нэр ч Цагаан, зам мөр ч цагаан. Татвар төлөгчдийн мөнгөнөөс хулгайлах биш байнга төсвийг хэмнэж, оны эцэст Сангийн яамд буцааж тушааж ирсэн түүхтэй. Гэтэл намайг АСЕМ-аас 321 сая төгрөг хулгайлсан, идэж уусан мэтээр илт улстөрийн зорилготой гүтгэлэг, мэдээлэл тараах боллоо. Энэ бол бохир, бүдүүлэг гүтгэлэг гэдгийг хариуцлагатайгаар няцааж байна.
-Та гүтгэлэг гэдгээ яаж нотлох юм. Танд ийм хэмжээний мөнгө хувьдаа аваагүй гэсэн нотлох баримт байгаа юмуу?
-Баримт нь надад байна. Хэчнээн төгрөг яаж зарцуулсан бүх баримт задаргаа бий. Би дэлгэнэ. Хөдөлмөрийн яам, Гадаад харилцааны яам зэрэг олон газартай хамтран ажилласан гэрээ хэлэлцээр, мөнгөний дүн хэмжээ байна. Олон хүн ажилласан ажлыг нэг хүнд нялзааж харлуулж, гүтгэж доромжилж байгааг би тэвчихгүй. Миний нэр хүндийг сэвтүүлж байгаад бухимдалтай байна. Би татвар төлөгчдийн мөнгийг ариг гамтай захиран зарцуулж, жил бүр төсвөө хэмнэж Сангийн яаманд тушаадаг байсан юм шүү. Надад хулгай хийх ёс суртахуун байхгүй.
-Харин ч эсрэг талд тань баримт нотолгоо байгаад байгаа юм бишүү. Үндэсний аудитын газраас таныг дуудаж тайлбар авсан юмуу?
-Надаас нэг ч удаа дуудаж тайлбар мэдүүлэг аваагүй байж, ийм мэдээлэл гаргаж шалгасан гэж олон нийтэд зарласан. Шалгасан гэх энэ газар залруулга хийж, нэр төр сэргээ. Тиймээс энэ гүтгэлгээ одоо боль, зогсоо. Харин нэг зүйлийг хэлэхэд Ерөнхий аудитор А.Хүрэлбаатар ЖДҮХС-аас хулгайлсан мөнгөө буцааж төл. Үнэн юм бол үнэнээрээ явна. Хууль хяналтын байгууллагуудаар чулуу хөөлгөснөөрөө төрийн мөнгөнөөс хулгайн шившигт үйлдлээ нуун дарагдуулах бохир, заваан, жигшмээр заль мэх гаргаж, төрийн нэр хүндийг унагааж байна. Энэ хүн төрийн өндөр хариуцлагатай албан тушаалыг гутаасан шударга бус, хонины арьс нөмөрсөн чоно гэдгээ харуулж байна. Хууль хяналтын байгууллага л шударга биш ажиллахаар хэн шударга ёсонд итгэх юм.
-АСЕМ 11 болж дууссаны дараа тухайн үед та яагаад зөв мэдээллийг гаргаж ирж, санхүүгийн тайлангаа олон нийтэд дэлгэж тайлагнаж болоогүй юмуу?
-Би мэдээгүй. Сүүлийн үед энэ мэдээлэл бүр хүчээ авч эхлэхээр дуугарч байна. Аудитын газраас болон хууль хяналтын байгууллагынхан надтай огт уулзаагүй гэдгийг дахин хэлье.
-Та тэгэхээр гаргасан мэдээллийг нь баримттай биш гэж үзэж байна уу?
-Эхэндээ мэдээлэл нь идэж уусан байж болзошгүй байна гэж гарсан. Сүүлдээ миний нэр ус, зураг хөрөгтэй идэж уусан гэж гаргасан. Гэтэл хэргийг прокурорын байгууллагад шилжүүлсэн гэдгийг сая олж мэдлээ. Надтай хэн ч уулзаагүй, тодруулга аваагүй. Ингэж хүнийг гүтгэж баримтгүй мэдээлэл цацаж гаргаж байгаа нь цаанаа улстөрийн зорилготой гэж харж байна.
-АСЕМ-ийн үеэр тар ямар үүрэг оролцоотой байсан юм бэ?
-Би АСЕМ-ийн зургаан хуралд ирсэн зочдыг байрлуулах Ажлын хэсгийг ахалж ажилласан. Манай Тамгын газрынхан өдөр шөнөгүй ажилласан. АСЕМ-ын ажилд 30-40 мянган хүн сайн дураараа үнэ хөлсгүй ажилласан. Төрийн урилгаар ирсэн 50 гаруй улсын 5000 гаруй зочдыг хүлээж авах төрийн зочид буудал барих гэж төсвийн мөнгө үрээгүй. Харин ч хувийн хэвшлийнхэнтэй хамтран ажилласны хүчинд АСЕМ-ын ард гарсан. АСЕМ-ыг хамтдаа гэсэн урианд хамгийн түрүүнд нэгдсэн хүмүүс бол хувийн зочид буудлууд, тэдгээрийн эх оронч санаачилга байсан. Тэдгээр 40 гаруй зочид буудлын ажилтан, алба хаагчдад хэл соёл, хоол унд, үйлчилгээнийхээ чиглэлээр дэлхийн стандартад нийцсэн нэмэлт сургалт зохион байгуулахад шаардлагатай байсан. Үүнд туслах тухай санамж бичигт Хөдөлмөрийн сайдтай гарын үсэг зурсан маань ч үнэн. Гэхдээ тэр мөнгөнөөс нэг төгрөг ч миний гарын үсэгтэй зарцуулагдаагүй болно. Үүнийг мэдсээр байж аудит хэмээх байгууллага шударга биш ажиллаж, хуудуутай мэдээ мэдээлэл түгээж, Монголын төрийг самууруулах ажлыг санаатай хийж байгаад туйлын харамсаж байна.
-Та бүхэн хэзээ шүүхэд хандах юм?
-Аудитын ерөнхий газар 72 цагийн дотор дүгнэлт хэмээх захиалгат, хариуцлагагүй баримт бичгээ залруулга хийж, миний нэр төрийг сэргээхийг шаардаж байна. Хэрвээ залруулга гаргахгүй бол шүүх дээр уулзъя. Хоёрдугаарт, ерөнхий аудиторын орлогч мөн адил 72 цагийн дотор ЖДҮС-аас хулгайлсан мөнгөө нэн даруй буцааж өгөхийг шаардаж байна. Эс тэгвээс хууль хяналтын байгууллагад хандаж шалгуулна. Ямар ч хамааралгүй асуудалд хүний нэрийг хутгах ямар шаардлагатай юм бэ. Үнэхээр бүдүүлэг байж боломгүй тэвчиж болохгүй үйлдэл учраас дуугарч мэдээлэл хийж байна.
АСЕМ-ийн гүтгэлэг дээр яавч тэвчихгүй
Хотын дарга асан Э.Бат-Үүл “ASEM-11 зохин байгуулагчид бухимдаж байна. Улсын төсвөөс 240 тэрбум төгрөг гарах байсан шүү. Бид 20 тэрбумыг л гаргасан. АСЕМ-ыг гутаалгахгүй ээ. Ерөнхий аудитор Д.Хүрэлбаатар нарын хүмүүстэй маш хатуу тэмцэнэ” гэв.
Түүнчлэн тэрбээр үргэлжлүүлэн “АСЕМ бол улсаа улс шиг болгохын төлөө хийсэн 1990 оны хувьсгалын нэр төрийн баяр байсан юм. Зөвлөлтийн колончлолоос чөлөөлөгдөөд жинхэнээсээ бүрэн эрхт тусгаар тогтносон Монгол Улс болсныг гэрчилсэн баяр байсан юм. Түүнийгээ Б.Бат-Эрдэнэ, Ч.Хүрэлбаатар мэтийн түүхээ мэддэггүй хулхи монгол “чацга”-уудаар гутаалгахгүй. Ардын нам интернетээр худлаа мэдээлэл цацсан.
Тэрхүү мэдээлэл дээр нь АСЕМ-ийн арга хэмжээнээс Ч.Сайханбилэг 76 тэрбум, миний бие 33 тэрбум төгрөг идсэн. Нийтдээ АСЕМ-ийн арга хэмжээний 120 тэрбум төгрөгийг биднийг “идсэн” гэнэ. Би АСЕМ-ийг зохион байгуулах ажилд оролцож байснаараа маш их бахархдаг. Улаанбаатар хотынхоо гудамж талбайг засаж цэмбийлгээд сайхан болгосон. Ирсэн зочид манай хотын цэвэр цэмцгэрийг магтсан. Жаргалантын аман дахь “Чингисийн хүрээ” цогцолборт болсон хүндэтгэлийн арга хэмжээний бэлтгэл хангах ажлыг би ерөнхийлөн удирдаж зохион байгуулсан. Олон орны зочдод, монголчууд ямар гайхалтай ахуй болон соёлын өвтэй болохыг харуулах гэж байдгаараа хичээсэн. Харамсалтай нь би сонгуульд ялагдчихаад ажлаа өгчихсөн учраас тэр сайхан арга хэмжээндээ биеэр оролцож чадаагүй.
Улсын төсвөөс наад зах нь 250 тэрбум төгрөг гарах ёстой гэтэл бид улсын төсвөөс 20 тэрбум төгрөг гаргуулсан. Хүмүүс хандив өгсөн. Үнэнийг хэлэхэд хямд төсөв аргаар үнэхээр гайхамшигтай дэлхийн улс төрийн олимпыг эх орондоо зохион байгуулсан. АСЕМ-ийн талаар яригдаад байгаа асуудлуудыг хамтарч шалгаж дэмжлэг үзүүлэхэд бид бэлэн байна. Яагаад гэвэл эх орныхоо төлөө ийм сайхан зүйл хийж байхад дунд нь яс хаяж байгаа хүмүүс яршиг л байна шүү. Ёстой гай л байна. Тийм өөдгүй нөхдийг олох хэрэгтэй. Хуулийн байгууллагын үйл ажиллагаа явж өгдөггүй, тэгсэн мөртлөө улс төрийн гүжир гүтгэлэг эх захгүй яваад байдаг. Одоо АСЕМ-ийн гүтгэлэг дээр яавч тэвчихгүй. Хөлөө хүрэх газар хүртэл заргалдана. Заргалдаад зогсохгүй заавал хариуцлага хүлээлгэнэ. Гүтгэгчдийг өршөөхгүй. АСЕМ-ийн гүтгэгчдийн цаана Монголын нэр төрийг унагах гэсэн бүлэг “хулхи монгол” нуугдаж байгаа. Тэднийг илчилнэ” хэмээв.
О.Сайхан
Оллоо.mn
Түүнчлэн тэрбээр үргэлжлүүлэн “АСЕМ бол улсаа улс шиг болгохын төлөө хийсэн 1990 оны хувьсгалын нэр төрийн баяр байсан юм. Зөвлөлтийн колончлолоос чөлөөлөгдөөд жинхэнээсээ бүрэн эрхт тусгаар тогтносон Монгол Улс болсныг гэрчилсэн баяр байсан юм. Түүнийгээ Б.Бат-Эрдэнэ, Ч.Хүрэлбаатар мэтийн түүхээ мэддэггүй хулхи монгол “чацга”-уудаар гутаалгахгүй. Ардын нам интернетээр худлаа мэдээлэл цацсан.
Тэрхүү мэдээлэл дээр нь АСЕМ-ийн арга хэмжээнээс Ч.Сайханбилэг 76 тэрбум, миний бие 33 тэрбум төгрөг идсэн. Нийтдээ АСЕМ-ийн арга хэмжээний 120 тэрбум төгрөгийг биднийг “идсэн” гэнэ. Би АСЕМ-ийг зохион байгуулах ажилд оролцож байснаараа маш их бахархдаг. Улаанбаатар хотынхоо гудамж талбайг засаж цэмбийлгээд сайхан болгосон. Ирсэн зочид манай хотын цэвэр цэмцгэрийг магтсан. Жаргалантын аман дахь “Чингисийн хүрээ” цогцолборт болсон хүндэтгэлийн арга хэмжээний бэлтгэл хангах ажлыг би ерөнхийлөн удирдаж зохион байгуулсан. Олон орны зочдод, монголчууд ямар гайхалтай ахуй болон соёлын өвтэй болохыг харуулах гэж байдгаараа хичээсэн. Харамсалтай нь би сонгуульд ялагдчихаад ажлаа өгчихсөн учраас тэр сайхан арга хэмжээндээ биеэр оролцож чадаагүй.
Улсын төсвөөс наад зах нь 250 тэрбум төгрөг гарах ёстой гэтэл бид улсын төсвөөс 20 тэрбум төгрөг гаргуулсан. Хүмүүс хандив өгсөн. Үнэнийг хэлэхэд хямд төсөв аргаар үнэхээр гайхамшигтай дэлхийн улс төрийн олимпыг эх орондоо зохион байгуулсан. АСЕМ-ийн талаар яригдаад байгаа асуудлуудыг хамтарч шалгаж дэмжлэг үзүүлэхэд бид бэлэн байна. Яагаад гэвэл эх орныхоо төлөө ийм сайхан зүйл хийж байхад дунд нь яс хаяж байгаа хүмүүс яршиг л байна шүү. Ёстой гай л байна. Тийм өөдгүй нөхдийг олох хэрэгтэй. Хуулийн байгууллагын үйл ажиллагаа явж өгдөггүй, тэгсэн мөртлөө улс төрийн гүжир гүтгэлэг эх захгүй яваад байдаг. Одоо АСЕМ-ийн гүтгэлэг дээр яавч тэвчихгүй. Хөлөө хүрэх газар хүртэл заргалдана. Заргалдаад зогсохгүй заавал хариуцлага хүлээлгэнэ. Гүтгэгчдийг өршөөхгүй. АСЕМ-ийн гүтгэгчдийн цаана Монголын нэр төрийг унагах гэсэн бүлэг “хулхи монгол” нуугдаж байгаа. Тэднийг илчилнэ” хэмээв.
О.Сайхан
Оллоо.mn