Нэг сая хүнээ өлгийдөж аваад багагүй хугацаа өнгөрсөн бид их хотын иргэд хэмээн хээнцэрхэх дуртай. Тиймдээ ч сүүлийн үед хотын соёл гэх зүйлийг байнга ярих болсон. Гудамжинд хогоо хаяж буй хүмүүсийг хөдөөнийх хэмээн харааж загнах нь энүүхэнд. Тиймдээ ч хот маань өдөр өдрөөр өнгө нэмж байгаа билээ. Гэхдээ бидний санааг зовоож, уур бухимдлыг дээд цэгт хүргэдэг нэг асуудал бол автозамын түгжрэл. Ажил төрөл амжуулахаар, хичээл сургуульдаа явж буй хүмүүс заавал запас нэг цагтай гардаг. Энэ нь ажил төрөл, хичээл сургуулиасаа хоцрохгүйн тулд хаширлаж буй явдал юм. Тэгвэл ийнхүү нийслэлчүүдийн толгоын өвчин болсон автозамын түгжрэлийг сааруулж иргэдийг түргэн шуурхай, найдвартай хүрэх газарт нь хүргэдэг төмөр замын автобусыг өнгөрсөн тавдугаар сард худалдан авсан билээ. Ингэхдээ чамгүй мөнгө төлсөн гэдгийг хүн бүр мэдэж байгаа.
Төмөр замын автобусыг 6 сарын 6-наас үйлчилгээнд явуулж эхэлсэн бөгөөд албаныхан нүүр дүүрэн мишээлтэйгээр хотын иргэд зам дээр түгжирч зогсохооргүй боллоо хэмээж байсан юм. Иргэд ч эхний хэд хоногт үзэж сонирхон хоёр гурваараа Railbus-аар зорчсоор байсан. Гэвч энэ байдал нэг их удаан үргэлжилсэнгүй иргэд хотын төвдөө өнөөх автобуснуудаа хүлээж байгаад түгжрэлтай замаараа явахыг илүүд үзлээ. Үнэндээ иргэд хотын төвөөс төмөр зам руу явахаас төвөгшөөсөн хэрэг. Нөгөөтэйгүүр 500 төгрөг төлөөд хүрэх газартаа 3500 төгрөгөөр явж хүрэхээс татгалзсан ч байж болох юм. Тиймээс л өндөр үнээр ирсэн их хотын унаа гэж нэрлэгдээд байгаа төмөр замын автобусыг оруулж ирэхээсээ өмнө судалгаагаа сайн хийх хэрэгтэй байсан гэдгийг учир мэдэх хүмүүс хэлж байна.
“Railbus”-ыг худалдаж авах, зам тавих, зогсоол тохижуулах, төмөр зам руу явган зорчигч алхах зам тавих зэрэг ажилд 3.5 тэрбум төгрөг зарцуулжээ. Энэ их мөнгөө хэд дахин нэмэгдүүлж олно хэмээн тооцоолон оруулж ирсэн нь тодорхой. Гэвч үйлчилгээнд явж эхлээд сард ердөө 1.8 сая төгрөгийн орлого олсон байна. Ингээд Улаанбаатар төмөр зам 28 сая төгрөгийн алдагдал хүлээжээ. Үнэндээ Төмөрзамын автобусанд өдөрт 30-40 хүн үйлчлүүлдэг хэмээн ажилчид нь хэлж байна. Хэрэв байдал энэ хэвээр байвал УБТЗ ихээхэн алдагдал хүлээж мэдэхээр байгаа юм.
Дэлхийн улсууд тээвэртээ ашиглаад ашигтай байлгаж чадаад байгаа энэ унааг манайх ч гэсэн зөв ашиглаж нэгэнт худалдаж авсан зардлаа нөхөж цаашлаад ашгаа гаргаж авах хэрэгтэй болов уу. Магадгүй Нийслэлтэй ойр байдаг ч ачааллаа даадаггүй Дархан, Эрдэнэт, Зүүнхараа гэх мэт газар луу аялуулдаг болвол магадгүй ашгаа өгөх ч юм билүү. Дээрх газруудын хувьд галт тэрэг ачаалал ихтэй байдаг тул иргэд хувийн унаагаар аюултай замаар зорчиж байна. Учир нь энэ чиглэлийн автозам маш их эвдрэлтэй тул осол аваар гарах нь элбэг. Түүнчлэн хувийн микро, таксинуудын жолооч нар өөрсдийн дураар үнэ хөлсөө нэмдэг байдал иргэдийг ихээр бухимдуулдаг билээ. Магадгүй энэ чиглэлүүдэд Railbus аялаад эхэлвэл манай улсын нийтийн тээвэрт нэгэн шинэ хуудас нээгдэж өндөр үр ашигтай байж мэдэх юм.
Б.Сансартуяа
Оллоо.мн
Төмөр замын автобусыг 6 сарын 6-наас үйлчилгээнд явуулж эхэлсэн бөгөөд албаныхан нүүр дүүрэн мишээлтэйгээр хотын иргэд зам дээр түгжирч зогсохооргүй боллоо хэмээж байсан юм. Иргэд ч эхний хэд хоногт үзэж сонирхон хоёр гурваараа Railbus-аар зорчсоор байсан. Гэвч энэ байдал нэг их удаан үргэлжилсэнгүй иргэд хотын төвдөө өнөөх автобуснуудаа хүлээж байгаад түгжрэлтай замаараа явахыг илүүд үзлээ. Үнэндээ иргэд хотын төвөөс төмөр зам руу явахаас төвөгшөөсөн хэрэг. Нөгөөтэйгүүр 500 төгрөг төлөөд хүрэх газартаа 3500 төгрөгөөр явж хүрэхээс татгалзсан ч байж болох юм. Тиймээс л өндөр үнээр ирсэн их хотын унаа гэж нэрлэгдээд байгаа төмөр замын автобусыг оруулж ирэхээсээ өмнө судалгаагаа сайн хийх хэрэгтэй байсан гэдгийг учир мэдэх хүмүүс хэлж байна.
“Railbus”-ыг худалдаж авах, зам тавих, зогсоол тохижуулах, төмөр зам руу явган зорчигч алхах зам тавих зэрэг ажилд 3.5 тэрбум төгрөг зарцуулжээ. Энэ их мөнгөө хэд дахин нэмэгдүүлж олно хэмээн тооцоолон оруулж ирсэн нь тодорхой. Гэвч үйлчилгээнд явж эхлээд сард ердөө 1.8 сая төгрөгийн орлого олсон байна. Ингээд Улаанбаатар төмөр зам 28 сая төгрөгийн алдагдал хүлээжээ. Үнэндээ Төмөрзамын автобусанд өдөрт 30-40 хүн үйлчлүүлдэг хэмээн ажилчид нь хэлж байна. Хэрэв байдал энэ хэвээр байвал УБТЗ ихээхэн алдагдал хүлээж мэдэхээр байгаа юм.
Дэлхийн улсууд тээвэртээ ашиглаад ашигтай байлгаж чадаад байгаа энэ унааг манайх ч гэсэн зөв ашиглаж нэгэнт худалдаж авсан зардлаа нөхөж цаашлаад ашгаа гаргаж авах хэрэгтэй болов уу. Магадгүй Нийслэлтэй ойр байдаг ч ачааллаа даадаггүй Дархан, Эрдэнэт, Зүүнхараа гэх мэт газар луу аялуулдаг болвол магадгүй ашгаа өгөх ч юм билүү. Дээрх газруудын хувьд галт тэрэг ачаалал ихтэй байдаг тул иргэд хувийн унаагаар аюултай замаар зорчиж байна. Учир нь энэ чиглэлийн автозам маш их эвдрэлтэй тул осол аваар гарах нь элбэг. Түүнчлэн хувийн микро, таксинуудын жолооч нар өөрсдийн дураар үнэ хөлсөө нэмдэг байдал иргэдийг ихээр бухимдуулдаг билээ. Магадгүй энэ чиглэлүүдэд Railbus аялаад эхэлвэл манай улсын нийтийн тээвэрт нэгэн шинэ хуудас нээгдэж өндөр үр ашигтай байж мэдэх юм.
Б.Сансартуяа
Оллоо.мн