Малын хулгайн гэмт хэрэгт хүлээлгэх ял, шийтгэлийн бодлогыг чангатгах нь зүйтэй хэмээн дэмжлээ

Улсын Их Хурлын 2019 оны намрын ээлжит чуулганы өнөөдрийн нэгдсэн хуралдаанаар Эрүүгийн хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн Зөрчлийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцсэн. Төсөл санаачлагчийн илтгэлийг Улсын Их Хурлын гишүүн С.Бямбацогт, Хууль зүйн байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Х.Нямбаатар танилцуулав.

    Мал сүргийг гэмт халдлагаас хамгаалж, мал хулгайлах гэмт хэргийн эсрэг тууштай тэмцэх, гэмт хэргийн шалтгаан нөхцлийг судлаж, урьдчилан сэргийлэх нь Эрүүгийн хуулийн нэг зорилт бөгөөд уг хуульд “Мал хулгайлах” гэмт хэргийг “Хулгайлах” гэмт хэргээс ялган ойлгож, 17.12 дугаар зүйлээр тусгайлан зохицуулж байна.

    Дээрх 17.12 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “Бусдын малыг хулгайлсан бол хоёр зуун дөчин цагаас долоон зуун хорин цаг хүртэл хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх, эсхүл зургаан сараас таван жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах, эсхүл зургаан сараас таван жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ”, 17.12 дугаар зүйлийн тайлбарт “Энэ зүйлд заасан “олон тооны мал” гэж хорин дөрвөн бог, найман бодоос дээш малыг ойлгоно. Богийг бодод шилжүүлэхдээ нэг бодыг гурван богоор тооцно” гэж тус тус заасан. Ингэснээр “олон тооны мал”-д тооцох хэмжээний мал хулгайлаагүй тохиолдолд хохирогчид учирсан эдийн засгийн бодит хохирлыг үл тооцон хөнгөн хэлбэрийн хариуцлага хүлээлгэх боломжтой байгаа тул дээрх тоон үзүүлэлтийг зохистой хэмжээнд хүртэл бууруулан тогтоох, улмаар мал хулгайлагчдад хүлээлгэх ял, шийтгэлийн бодлогыг  чангатгах шаардлагатай байна.

    Түүнчлэн хуулийн 17.12 дугаар зүйлд мал хулгайлах гэмт хэрэгт хүндрүүлэх нөхцөл байдлыг харгалзан ял шийтгэл оногдуулах асуудал тодорхой хуульчлагдаагүй тул малчин өрхийн болон мал бүхий иргэдэд учирч буй хохирол, хор уршгийг тооцох аргачлал, гэмт этгээдэд оногдуулах ял, шийтгэлийг оновчтой тогтоох зорилгоор хуульд өөрчлөлт оруулах нь зүйтэй гэж үзлээ.  Иймд Улсын Их Хурлын гишүүн Х.Болорчулуун нарын 24 гишүүнээс 2019 оны 10 дугаар сарын 11-ний өдөр Эрүүгийн хуульд өөрчлөлт оруулах тухай болон хамт өргөн мэдүүлсэн Зөрчлийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлсэн байна. Хуулийн төслийг дагалдуулан Зөрчлийн тухай хуульд гарал үүслийн гэрчилгээгүй мал, махыг худалдан авч, дамжуулан худалдсан этгээдэд хариуцлага тооцох зэрэг асуудлаар нэмэлт оруулах аж. Хуулийн төслийг хэлэлцэх эсэх асуудлыг Хууль зүйн байнгын хороо 2019 оны 10 дугаар сарын 22-ны өдрийн хуралдаанаараа хэлэлцсэн байна. Хууль санаачлагч нь Эрүүгийн хуулийн 17.12 дугаар зүйлд “олон тооны мал” гэж хорин дөрвөн бог, найман бодоос дээш малыг ойлгоно. Богийг бодод шилжүүлэхдээ нэг бодыг гурван богоор тооцно гэж заасан нь хохирогчид учирсан эдийн засгийн бодит хохирлыг үл тооцон хөнгөн хэлбэрийн хариуцлага хүлээлгэх боломжтой байгаа тул дээрх тоон үзүүлэлтийг зохистой хэмжээнд хүртэл бууруулан тогтоож, малын хулгайн гэмт хэрэгт хүлээлгэх ял, шийтгэлийн бодлогыг чангатгах нь энэ төрлийн гэмт хэрэгтэй тэмцэх оновчтой зохицуулалт болно гэж үзэж хуулийн төслийг боловсруулсан.

    Эрүүгийн хуульд өөрчлөлт оруулах тухай болон хамт өргөн мэдүүлсэн Зөрчлийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжиж, Улсын Их Хурлын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх нь зүйтэй гэж үзжээ.

    Төсөл санаачлагчийн илтгэл, Байнгын хорооны санал, дүгнэлттэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүд асуулт асууж, төсөл санаачлагчид болон Байнгын хорооны дарга, салбарын сайдаас хариулт, тайлбар авсан.

    Улсын Их Хуралд мал хулгайлах гэмт хэрэгт оногдуулах ялын бодлогыг чангатгах агуулга бүхий хуулийн төслийг 2019 оны 10 дугаар сарын 04-ний өдөр Улсын Их Хурлын гишүүн З.Нарантуяа нарын гишүүд өргөн мэдүүлсэн бол Х.Болорчулуун нарын Улсын Их Хурлын 24 гишүүн 10 дугаар сарын 11-ний өдөр Эрүүгийн хуульд өөрчлөлт оруулах тухай болон хамт өргөн мэдүүлсэн Зөрчлийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүлсэн байна. Эдгээр төслийн зорилго ижил хэдий ч зохицуулалтын хувьд 4 зүйлээр ялгаатай байгааг Л.Мөнхбаатар гишүүн хэлж байв. Тоон мэдээгээр жил бүр мал хулгайлах гэмт хэрэг өссөн дүнтэй гарч байгаа. Нийгэм, эдийн засгийн нөхцөл байдлаас гадна энэ төрлийн гэмт хэрэгт ногдуулах ялын бодлого үр нөлөө багатай, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх үүргээ гүйцэтгэхгүй байна хэмээн үзэж Улсын Их Хурлын нэр бүхий 25 гишүүн төсөл санаачлан боловсруулсан байна. Эрүүгийн хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.1-д “Бусдын эд хөрөнгийг хүч хэрэглэхгүйгээр, нууцаар, хууль бусаар авсан бол хоёр зуун дөчин цагаас долоон зуун хорин цаг хүртэл хугацаагаар нийтэд тустай ажил хийлгэх…” хэмээн заасан байдаг. Энэ зохицуулалтаар бусдын малыг хулгайлсан этгээд сар орчим сумын захиргааны байрны эргэн тойрны хогийг цэвэрлэх нэрийдлээр өнгөрүүлсээр ирдэг учир хууль дахь дээрх зохицуулалтыг хасах саналыг Улсын Их Хурлын гишүүд төсөлдөө тусгасан байна. Түүнчлэн Эрүүгийн хуулийн 17 дугаар зүйлийн 17.2 дахь зохицуулалтыг оновчтой болгох үүднээс олон тооны мал хулгайлсан, бусадтай бүлэглэж энэ төрлийн гэмт хэрэг үйлдсэн, галт зэвсэг, тусгайлан бэлтгэсэн тоног хэрэгсэл, зэвсгийн чанартай зүйл хэрэглэж, машин механизм ашигласан, тухайн үүлдэр, омгоос ашиг шимийн хэмжээ, чанараар давуу хэсгийг сонгон үржүүлж байгаа “цөм сүрэг” малыг хулгайлсан, үүлдэр, омгийн мал сүргээс үржил, ашиг шимийн нэг буюу хэд хэдэн чанараар онцлог давуу болох нь баталгаажсан “гойд ашиг шимт мал”-ыг хулгайлсан гэмт хэрэгт 3-8 жил хүртэл хугацаагаар хорих ял ногдуулахаар төсөлд тусгаад байгаа аж. Мөн Улсын Их Хурлын гишүүд хохирлын хэмжээг малын тоогоор тооцох нь зүйтэй хэмээн үзсэн байна. Зөрчлийн тухай хуульд мал, мах бэлтгэлийн зориулалтаар гарал үүслийн гэрчилгээгүй мал мал, мах худалдаалсан тохиолдолд хүнийг нэг зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг нэг мянга таван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгох зохицуулалттай болгох төслийг өргөн мэдүүлсэн гэлээ. Өөрөөр хэлбэл, хулгайн мал, махыг худалдаалсан тохиолдолд зөрчлийн хариуцлага хүлээх эрх зүйн үндсийг бүрдүүлж буйгаараа ач холбогдолтой болохыг Л.Мөнхбаатар гишүүн тайлбарласан. Орон нутгийн малчин иргэд сүүлийн жилүүдэд малын хулгай гаарсаар байгааг олонтаа сануулж байгаа, тиймээс малчдын амьжиргааны эх үүсвэр болсон малыг хулгайлах гэмт хэрэгт торгох, нийтэд тустай хөдөлмөр хийлгэх зэргээр зөрчлийн шийтгэл ногдуулах нь энэ төрлийн гэмт хэргийг 1 жилийн хугацаанд 80 хувиар нэмэгдүүлэх үндэс болсон хэмээн Улсын Их Хурлын гишүүд үзсэн байна.

    Хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэхтэй холбогдуулан гишүүд байр сууриа илэрхийлж, дэмжиж буйгаа илэрхийлсний дараа санал хураалт явуулахад чуулганы хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 62.5 хувь нь хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжсэн учир анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Хууль зүйн байнгын хороонд шилжүүллээ.

Бусдад түгээх
  • gplus

Сэтгэгдэл үлдээх

Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд olloo.mn хариуцлага хүлээхгүй болно.
ХХЗХ-ны журмын дагуу зvй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зvйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдолыг 772-01100 утсаар хүлээн авна.

Сэтгэгдэлээ бичихХураах

тэмдэгтэнд багтааж бичнэ үү.
  • brenda greg 2019-10-24 13:02:21
    Би энд туршлагаа хуваалцахдаа маш их баяртай байна. Намайг Бренда гэдэг. Би аз жаргалтай гэрлэж байсан. Нөхөр маань намайг хуурч байна гэж хэлтэл тэр хоёулаа нү...
    129.56.62.33
    Мэдэгдсэн Хариулах
  • Ard 2019-10-24 11:18:51
    Camerjuul
    67.81.189.74
    Мэдэгдсэн Хариулах
  • зочин 2019-10-24 10:33:28
    хулгай биш, татвар новшнуудаас татвараа авч ...
    66.181.187.183
    Мэдэгдсэн Хариулах