Ургац хураалт ид явагдаж байгаа энэ үед тариаланчдын сэтгэлийг гонсойлгосон нэг явдал саяхан гарсан юм. Тодруулбал, “Улаанбаатар гурил” компанийн эзэн Баатарсайхан ОХ-аас импортоор 45 вагон улаан буудай оруулж ирсэн явдал. Ойролцоогоор нэг вагон нь 60-70 тонн буудай гэж үзвэл, 300 гаруй тонн улаан буудай оруулж ирсэн гэсэн үг. Энэ нь тариаланчдад том цохилт болох нь дамжиггүй.
Учир нь дотоодын хэрэгцээгээ бүрэн хангахуйц улаан буудайг тариаланчид тарьчихаад, буудайн болц сайн байгаа хэмээн мэдэгдсээр байхад ийм үйлдэл хийж байгаад тариаланчид ундуйцаж байна. Яагаад гэвэл сайн чанарын буюу II зэргийн улаан буудайг тонн тутмыг нь 550 мянгаар тооцон авч, хямд үнэтэй сайн чанарын гурилаар хэрэглэгчдийг хангана хэмээн Засгийн газраас хөнгөлөлттэй зээл авчихаад, хойд хөршөөс IV, V зэргийн, чанаргүй улаан буудайг хямд үнээр авч байна хэмээн Монголын газар тариалан холбоо, Үр тариалан эрхлэгчдийн газар тариалангийн холбооныхон шүүмжиллээ.
Тэд “Улсын ургацын баланс гараагүй ургац хурааж байх ид үеэр “Улаанбаатар гурил”-ын эзэн Баатарсайхан ОХУ-аас импортоор удаан жил хадгалагдсан хортон шавж бүхий чанаргүй, хүнсэнд тохирохгүй улаан буудайг хорио цээр, гааль хяналтын ямар ч шинжилгээ хийлгэхгүйгээр хашаандаа буулгах гэж байгаа тухай мэдээлэл авч холбогдох газруудад мэдэгдсэн. Саяхан Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж импортоор будаа оруулж ирэхийг зогсоох хэрэгтэй тэгэхгүй бол үндэсний үйлдвэрлэгч тариаланчдаа унагаах болно гэж анхааруулсан. Гэтэл ҮХААЯ-ны төрийн нарийн бичгийн дарга Т.Золжаргал “Улаанбаатар гурил”-ын эзэн Баатарсайхан нар хуйвалдан мөнгө, эрх мэдлээ хэтрүүлэн хямд үнэтэй будаа гэж хүнсэнд тохирохгүй улаан буудайг хууль зөрчин оруулж байгааг шалгуулах хүсэлтэй байна” гэв.
Тиймээс хууль зөрчиж квот олгосон эрх мэдэлтнүүдийг Авлигатай тэмцэх газар авч шалгуулах, хүнсний улаан буудайнд тохирохгүй гэсэн мэдээллийн дагуу импортоор орж ирсэн будаанд цацрагийн шинжилгээ хийлгэх, дээж авахдаа тариаланчдын холбооноос төлөөлөл байлцуулах, лац ломбыг цагдаагийн байгууллагаар шалгуулж дүгнэлт гарсны дараа авах зэрэг хэд хэдэн хүсэлтийг гаргасан тухайгаа хэвлэлийнхэнд дуулгалаа.
“Уг нь дотоодын хэрэгцээгээ хангах боломж бололцоо бүрэн дүүрэн байгаа нөхцөлд импортоор улаан буудай оруулж ирэх шаардлагагүй. Хямд үнээр чанаргүй улаан буудай оруулж ирээд түүгээрээ гурил үйлдвэрлэж өндөр үнээр худалдаж, ашгийн төлөө ажиллаж байна. Ингэснээр дотоодын үйлдвэрүүдийн бүтээгдэхүүнээ борлуулах боломжийг хааж, бүтээгдэхүүний үнийг хөөрөгдөх аюултай. Цаашилбал, шинжилгээгүй оруулж ирсэн улаан буудай нь иргэдийн эрүүл мэндэд ч хохирол учруулж болзошгүй” хэмээн тодотгож байлаа.
Учир нь дотоодын хэрэгцээгээ бүрэн хангахуйц улаан буудайг тариаланчид тарьчихаад, буудайн болц сайн байгаа хэмээн мэдэгдсээр байхад ийм үйлдэл хийж байгаад тариаланчид ундуйцаж байна. Яагаад гэвэл сайн чанарын буюу II зэргийн улаан буудайг тонн тутмыг нь 550 мянгаар тооцон авч, хямд үнэтэй сайн чанарын гурилаар хэрэглэгчдийг хангана хэмээн Засгийн газраас хөнгөлөлттэй зээл авчихаад, хойд хөршөөс IV, V зэргийн, чанаргүй улаан буудайг хямд үнээр авч байна хэмээн Монголын газар тариалан холбоо, Үр тариалан эрхлэгчдийн газар тариалангийн холбооныхон шүүмжиллээ.
Тэд “Улсын ургацын баланс гараагүй ургац хурааж байх ид үеэр “Улаанбаатар гурил”-ын эзэн Баатарсайхан ОХУ-аас импортоор удаан жил хадгалагдсан хортон шавж бүхий чанаргүй, хүнсэнд тохирохгүй улаан буудайг хорио цээр, гааль хяналтын ямар ч шинжилгээ хийлгэхгүйгээр хашаандаа буулгах гэж байгаа тухай мэдээлэл авч холбогдох газруудад мэдэгдсэн. Саяхан Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж импортоор будаа оруулж ирэхийг зогсоох хэрэгтэй тэгэхгүй бол үндэсний үйлдвэрлэгч тариаланчдаа унагаах болно гэж анхааруулсан. Гэтэл ҮХААЯ-ны төрийн нарийн бичгийн дарга Т.Золжаргал “Улаанбаатар гурил”-ын эзэн Баатарсайхан нар хуйвалдан мөнгө, эрх мэдлээ хэтрүүлэн хямд үнэтэй будаа гэж хүнсэнд тохирохгүй улаан буудайг хууль зөрчин оруулж байгааг шалгуулах хүсэлтэй байна” гэв.
Тиймээс хууль зөрчиж квот олгосон эрх мэдэлтнүүдийг Авлигатай тэмцэх газар авч шалгуулах, хүнсний улаан буудайнд тохирохгүй гэсэн мэдээллийн дагуу импортоор орж ирсэн будаанд цацрагийн шинжилгээ хийлгэх, дээж авахдаа тариаланчдын холбооноос төлөөлөл байлцуулах, лац ломбыг цагдаагийн байгууллагаар шалгуулж дүгнэлт гарсны дараа авах зэрэг хэд хэдэн хүсэлтийг гаргасан тухайгаа хэвлэлийнхэнд дуулгалаа.
“Уг нь дотоодын хэрэгцээгээ хангах боломж бололцоо бүрэн дүүрэн байгаа нөхцөлд импортоор улаан буудай оруулж ирэх шаардлагагүй. Хямд үнээр чанаргүй улаан буудай оруулж ирээд түүгээрээ гурил үйлдвэрлэж өндөр үнээр худалдаж, ашгийн төлөө ажиллаж байна. Ингэснээр дотоодын үйлдвэрүүдийн бүтээгдэхүүнээ борлуулах боломжийг хааж, бүтээгдэхүүний үнийг хөөрөгдөх аюултай. Цаашилбал, шинжилгээгүй оруулж ирсэн улаан буудай нь иргэдийн эрүүл мэндэд ч хохирол учруулж болзошгүй” хэмээн тодотгож байлаа.
Өглөөний сонин
М.Уянга
М.Уянга