1-р үе шат
-Архинд эмгэг байдлаар дуртай бол ох
-Уух архины хэмжээнд тавих хяналт сулрах
-Архины даац ихсэх
-Согтолтын үеийн хэсэгчилсэн ойгүйдэл шинж тэмдэг илрэх
-Бөөлжих, хамгаалах хэрэгсэл үгүй болох
Өвчний эхний үе шатанд архи уугаагуй эрүүл байхад уумаар санагдаад байх нь архины анхдагч дурын хэлбэрээр ажиглагдана. Улмаар архи нэгэнт амсаж эхэлсэн бол заавал согтотлоо уух эрмэлзэл хүчтэй илрэх архины хоёрдогч дур үүснэ. Өвчний эхний үе шатанд баяр ёслол, цалин буух зэрэг жижиг үйл явдлаар шалтаглан уух ба гэр бүл, ажил амьдралын нөхцөл байдал, шахалт хавчлагаас болж нэлээд олон хоног архи уухгүй явж чадна. Гэвч аажмаар согтуурах нь олширч элдэв зөрчилд байнга орно. Өвчний эхний үеийн шинж тэмдгүүд улам гүнзгийрэн тодрохоос гадна шартах хам шинж илэрч согтолтын байдал өөрчлөгдөн, архийг хэдэн өдрөөр үргэлжлүүлэн уух байдал ажиглагдана. Энэ үед архи уух шалтаг санаачлан эрж хайдаг.
2-р үе шат
АДӨ-ний 2-р үе шат уух архины хэмжээ болон хаана, хэдийд уух хяналт сулрахын
зэрэгцээ архины даац ихсэж, дээд цэггээ хүрнэ. Энэ үеийн гол шинж бол шартах хам шинж юм. Үүнтэй уялдан хэд хоногоор архийг үргэлжлүүлэн уух шинж тэмдэг нэмэгдэн гарна.
3-р үе шат
Архины Даац буурахын зэрэгцээ бие хүний зан төрх эвдрэх, архийг даахгүй амархан согтох боловч олон хоног үргэлжлүүлэн уух, бие хүний нийгэмд эзлэх байр суурь буурах, биеийн эрүүл мэндэд учрах хор уршиг гүнзгийрэх зэргээр бие хүний эвдрэлийн хам шинж ажиглагдана. Энэ үед бие, сэтгэц, мэдрэлийн тогтолцооны талаас гүнзгий эмгэг өөрчлөлт гарч, амин чухал эрхтэн тогтолцооны элэг, цөс, зүрх-судас, ходоод гэдэсний эмгэгүүд үүссэн байдаг. Мөн урт, богино хугацаа бүхий архины солиорлууд илэрнэ. Сэтгэцийн эмгэг мансуурал судлалын төвийн наркологийн тасагт
-Эмчлэх эмчилгээний
-Урьдчилан сэргийлэх ухуулга сурталчилгаа
-Нөхөн сэргээх үйл ажиллагаа явуулдаг.
Мансуурах донтой /архи, хар тамхи мэн тамхи бусад эмийн бодисын донтой/ хүмүүсийг оношлон, эмчлэн, сэргийлэх арга хэмжээ авдаг.
Эмчилгээнд
Хордлого тайлах эмчилгээ-Минесота загвар эмчилгээг хийж байна. Минесота загвар эмчилгээ нь олон бүлгүүдээс тогтдог. Үүнд
-боловсролын бүлэг – сэтгэл заслын эмчилгээ, үйл ажиллагааны болон туслах,
-гэр бүлийн бүлэг гэх мэт
Эмчилгээ 25-30 хоног үргэлжилдэг. Эмчилгээний үр дүн ойролцоогоор 80 орчим хувьтай байгаа. Эмчилгээнд янз бүрийн насны хүмүүс ирдэг. Эмчилгээ нэр хаяггүй, сайн дурын үндсэн дээр хийгддэг. Эмчилгээнд эрэгтэйчүүд эмэгтэйчүүдээс илүү хамрагддаг. Архинд донтох өвчин нь өөрөө сэтгэцийн өвчин бөгөөд гэр бүлийн болон нийгмийн өвчин юм.
Архийг таван тансаг идээнд оруулж тооцдог боловч 10 хар нүглийн эх үүсвэр болдог.

Архины шартах хам шинж, архины хордлогын шинж тэмдгүүд
Архи хэрэглэхээ зогсож согтуу гарч эрүүлжих үед бие тавгүйтэн дотор муухай оргих, гар хуруу салгалах, нүүрний болон зовхины арьс татваганах, тамирдаж ядрах, ам цангах, хөлрөх, хүйтэн хөлс цутгах, огиулах, бөөлжих, хоолонд дургүй болох, толгой өвдөх, нойр хямрах, хар дарж зүүдлэх, артерийн даралт ихсэх, зүрх дэлсэх, сэтгэл тавгүй болох, айдас түгшүүр төрөх, цочромтгой болох, нүдэнд шөнө харуй бүрийд хий юм харагдах, уналт таталт өгөх зэрэг шинж тэмдэг бүхий зовиур шаналгаа илэрдэг. Эдгээр зовиур шаналгаа нь зөвхөн үгүйлэгдэж байгаа согтоох бодис буюу архи хэрэглэсэн тохиолдолд л түр зуур намдана. Бусад ямар ч зүйл хэрэглэсэн эдгээр шинж тэмдэг арилж үгүй болдоггүй. Биед илрэх ийм шинжийг архинд шартах хам шинж гэнэ. Архинд шартах хам шинж нь архинд донтох өвчний дунд үеэс эхлэн хөнгөн хэлбэрээр илэрч эхлээд цаашид даамжран хүндэрнэ.
Шарталтын биохимийн үндэс нь архинд донтох өвчтөний бие махбод болон сэтгэц нь этилийн спирт болон түүний дутуу задралын бүтээгдэхүүн болох ацетальгидэд хордох явдал юм. Архинд донтох өвчтэй хүн хичнээн олон хоног архидна төдий чинээ ацетальгид биед хуримтлагдаж тэр хэмжээгээр гүнзгий шарталт үүснэ. Биед зонхилон илэрдэг шинж тэмдгүүдийг нь харгалзан шарталтыг дараахь хэлбэрүүдэд хуваадаг.
Үүнд
1.Вегататив өөрчлөлт зонхилсон шартах хам шинж
2.Вегататив ба биеийн мэдрэлийн өөрчлөлт бүхий шартах хам шинж
3.Сэтгэцийн өөрчлөлт зонхилсон шартах хам шинж
4.Бүрэн гүйцэд илрэл бүхий шартах хам шинж
б.Сэтгэцийн органик өөрчлөлт бүхий шартах хам шинж
6.Таталт бүхий шартах хам шинж
7.Дэмийрэл бүхий шартах хам шинж
8.Таталттай дэмийрэл бүхий шартах хам шинж
Архийг хэтрүүлснээс этилийн спиртэд хордохыг согтох, хагас задрал ацетальгидэд хордвол шартах гэнэ. Энэ нь олон шинж тэмдгээр илэрдэг. Шартах шинжийг архи пивоор тайлж эхлэвэл архинд донтох өвчний дүнд үе шатанд орсон гэж үздэг.
Ийм өвчтэй хүний 70-80% нь ажилтай, тогтвортой гэр бүлтэй хүмүүс байдаг.
Эхний үе шатандаа ундаа пивоор тайлдаг. Хэтрүүлэн хэрэглэгч архинд донтох өвчний эхний үе шатыг хооронд нь ялгах хэцүү.
Сэтгэцийн эмгэг мансуурал судлалын төвийн наркологийн сайн дурын нэр хаяггүй эмчилгээний албаны их эмч Чулуунболор. Утас99157931