Төмөр дутагдлын анемия гэж байдаг. Энэ нь хоол тэжээлээр орох ёстой төмрийн хэмжээ бага байх эсвал шулуун гэдэсний геморрой гэх мэт өвчний үед үл мэдэгдэх төдий боловч удаанаар цус алдаж төмөр дутагдах, мөн эхээс урагт очих ёстой төмрийн хэмжээ бага байх зэргээс үүсдэг. Төмөр дутагдлын цус багадалт бага насны хүүхдэд маш их тохиолддог нь жирэмсэн эхийн цус багадалттай холбоотой ажээ.
Үүнээс гадна эмэгтэй хүний сарын тэмдгийн үед их хэмжээгээр цус алдсаар байгаад бас төмөр дутагдлын анемия үүсэх тохиолдол ч гэсэн байдаг. Порфирины нийлэгжилт алдагдсаны улмаас үүсдэг удамшлын анемия үүсдэг. Порфирин хэмээх бодисын их үүсвэр нь гемоглобины бүтцэд ордог төмөр агуулагдаггүй хэсэг юм. Энэ хэлбэрийн цус багадалтын үед цусны сийвэн ба эд эрхтэнд төмөр ихээр хуримтлагддаг. Витамин В 12 дутагдсаны улмаас үүсэх анемия гэж бий. Энэ нь хоол тэжээлээр орох ёстой витамин дутагдсаны улмаас үүсэхээс гадна нарийн гэдсэнд түүнийг шимэгдүүлж нийлэгжүүлж чадахааргүй болсон тийм нөхцөлд үүсдэг байна. Жишээ нь Гэдэсний архаг үрэвсэл юмуу гэдсээ тайруулсан хүмүүст энэ хэлбэрийн анемия тохиолддог байна. Эдгээрээс гадна хар тугалга, бензол гэх мэтийн химийн бодис, левомицетин зэрэг зарим эм, вирусын халдвар, удамшлын шинжтэй цус задрах өвчнүүдийн улмаас цус багадалт үүсэх тохиолдол нэлээд их байгаа гэнэ. Дээрх олон янзын цус багадалтууд нь илрэх шинжээрээ ялгаатай бөгөөд тэдгээрийг лабораторийн шинжилгээний үндсэн дээр ялган оношилдог.
Төмөр дутагдлын цус багадалтын үед илрэх шинж тэмдэг
Ядарч сульдах, толгой өвдөх, өтгөн хатах, давстай гашуун юм идмээр санагдана. Хумс нимгэрч амархан хугардаг болохоос гадна үс их унана. Шээс ойр ойрхон хүрнэ. Царай зүс цайж цонхийж, нүдний салст, хумсны толь цайна. Зүрх дэлсэж эхлэх бөгөөд ялимгүй биеийн хүчний ажил хийвэл амьсгаадна.
Төмөр дутагдлын үед цус багадалтыг эмчлэх нь
Энэ үед цус юүлэх эмчилгээ хийлгэх хэрэггүй гэдгийг анхааруулъя. Хамгийн гол эмчилгээ бол облгемостимулин, феррокаль, орферон зэрэг төмрийн бэлдмэлийг эмчилгээний зориулалтаар уух юм. Гэхдээ цусныхаа төмрийг тодорхойлуулж оношоо тогтоосны дараа шүү дээ. Төмрийн бэлдмэл уухын хажуугаар хонь малын дотор мах ялангуяа элэг идэх маш сайн бөгөөд мах идэх үед төмрийн шимэгдэлтийг сайжруулах үйчилгээтэй жүржийн цэвэр шүүс уух хэрэгтэй. Хэрвээ төмөр дутагдлын цус багатай хүмүүс ямар нэгэн халдварт үрэвсэлт өвчтэй бол эхлээд түүнийгээ эмчлүүлэх шаардлагатай. Төмрийн бэлдмэлийг цочмог үрэвсэлт өвчний үед хэрэглэддэггүй байна.