Тэгвэл ТЕГ МАХН түүний удирдлагад бай-гаа улстерчдийн даалгавраар эх орон нэгтнээ гадаад орноос хулгай хийж амь насыг нь егүүтгэхийг завдав. Энэ бол ТЕГ нэрээр хуучин НАХЯ 2000 онд сэргэснийг харуулах хамгийн ойрхны жишээ. Иргэн Д.Энхбатыг Францаас хулгайлж ирсэн ТЕГ-ын үйлдлийг өнгөн талаас нь харвал нэг муу нэртэй луу данстай эрийг хэрэгт холбогдуулсан мэт. Төрийн байгууллага, тэр дотроо нийгэм, иргэдийн амь нас, аюулгүй байдлыг хангах үүрэгтэй байгууллага ийм үйлдэл хийсэн нь амьдралаа дээшлүүлэхийн төлөө хилийн дээс алхаж хар ажил хийж яваа таны, миний, чиний төрөл саданг ямар ч хэрэгт холбог-дуулан хулгаилан авчирч амь насыг нь егүүтгэх үүд хаалгыг нээж байгаа юм. Энэ нь Д.Энхбатыг хулгайлснаасаа илүү аюултай. Энд л уг үйлдлийн нарийн ширийн нь буй. Тиим учраас уг болсон явдлыг хэвлэлийнхэн, хуульчид удаа дараа сөхөж байгаа хэрэг.
УИХ-ын гишүүн, Дэд бүтцийн хөгжлийн сайд С.Зоригийн амь насыг бүрэлгэсэн хэрэгт холбогдуулан Д.Энхбатыг тэндээс хулгайлсан гэдэг. Тэр бол тохиолдлын үйлдэл биш ээ. Тухайн үйлдлийг их дээрээс зохион байгуулсан гэдэг. Тодруулбал, тухайн үеийн Ерөнхий сайд эдүгээгийн УИХ болон МАХН-ын дарга Н.Энхбаярын даал-гавраар Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдоржоор чиглүүлэн М.Батсайхан дар-гатай ТЕГ-ын мөрдөн байцаах газрын дарга хурандаа Д.Цоо-долсэнгээ, ахлах мөрдөн байцаагч А.Бат-Эрдэнэ нар гардан үйлдсэн байдаг. Ийм үйлдлийг эхлүүлэхийн өмнө-хөн МАХН-ынхан Засгийн газраасаа С.Зоригийн хэргийн талаархи мэдээллийг 500 сая төгрөгөөр үнэлж авна, мэдээллийг маш сайн нууцална гэж зарласан билээ. Гэмгүй мэт харагдах тэр зарын цаад тэм нь зохиомлоор хэрэг илрүүлсэн жүжиг наируулсанд байгаа юм. Тэд ийнхүү С.Зоригийн хэргийг илрүүлэх жүжиг найруулсан гэдэг нь одоо нэгэнт тодорхой болжээ.
МАХН-ынхан найруулах жүжигтээ итгэж УИХ дахь туе намын бүлгийн хуралдаан дээр гишүүн, Хууль зүй, до-тоод хэргийн сайд Ц.Нямдорж Намынхаа өмнө би гавьяа байгуулна. Даргагүй нам яаж сонгуульд ордгийг та нар харна гэдэг алдарт үгээ хүр-тэл хэлж байв. Түүгээр ч зог-сохгүй, ТЕГ-ын албан ту-шаалтнууд Монголын мэдээ, Өдрийн сонин-ы удирдлагыг дуудаж С.Зоригийн хэрэг илэреэн, хэргийг долоо хо-ногийн дараа зарлана. Та нар далбиганаж, элдэв янзын юм нийтэлж байж хоморгонд оров гэж сүрдүүлж байв. Тэдний энэ сүрдүүлгээс хэвлэлийнхэн огт айгаагүй. Харин ч энэ талын мэдээллийг нийтэлсээр байв.
Хэрэв Д.Энхбатыг С.Зоригийн хэрэгт хүчээр холбогдуулж чадсан бол МАХН 2004 оны УИХ-ын сонгуулийн өмнө маш том шоу хийх байлаа. МАХН Бид 2000 онд УИХ-д сонгогдохдоо С.Зориг агсны амь насыг бүрэлгэсэн этгээдийг илрүүл-нэ гэж сонгогч та бүхэнд амласан. Тэр хэрэг илэрлээ гэж амаа цууртал бурах байлаа. Үүгээрээ тэд гол өрсөлдөгч буюу Ардчилсан намыг ялах байв. Цаашилбал Ардчилсан намын дарга М.Энхсайхан, Үндэсний зөв-лөлдөх хорооны гишүүн Ч.Энхтайван нарын захиал гаар Д.Энхбат С.Зоригийг алсан гэж Ардчилсан намынхныг намнах байсан юм. Гэвч тэдний хүсэл биел-сэнгүй. Биелсэнгүй ч гэж дээ, ерөөсөө ардчиллынхан захиалж Д.Энхбат С.Зоригийн амь насыг бүрэлгээгүй юм чинъ. Тэр нь үнэнээрээ тогтоогдсон хэрэг. Үүнд Өмгөө-лөгч Л.Санжаасүрэнгийн хувь нэмэр их. Гэхдээ сайн өмгөөлөгчийнхөө хувьд С.Зоригийн амь насыг егүүтгэсэн Д.Энхбатыг гэмгүй болгочихож байгаа зүйл огт биш. Харин МАХН-ын даалгавар түүний удирдлагын хүсэлтээр тагнуул, цагдаагийн байгуул-лагынхан ямар нэг хэрэгт холбогдолгүй хэнийг ч тухайн хэрэгт хүчээр холбодог харгис үйлдлийг илчилеэн хэрэг. Өөрөөр хэлбэл, иргэнийхээ, хуульчийнхаа, өм-гөелөгчийнхөө үүргийг шудар-гаар сайн биелүүлсэн юм. Гэтэл хүн өмгөөлснийхөө төлөө Л.Санжаасүрэн одоо өргөст торны цаана жил зургаан сар суух боллоо.
Тэрбээр Д.Энхбат С.Зоригийн амь насыг егүүтгэсэн хэргийг үйлдээгүй гэдгийг баримтаар нотолсныхоо төлөө ийм шийтгэл хүлээлээ. Тэгвэл Д.Энхбатаар хэрэг хүлээлгэх гэсэн оролдлогыг тагнуул, цагдаагийнхан бүх талаар хийлээ. Тухайлбал Дэд хурандаа Д.Баттулга Долгорсүрэн (Долгормаа гэж сонинууд андуурч бичдэг) гэдэг эмэгтэйд Чи Д.Энхбаттай байсан гэж хэлээд 500 сая төгрөгийг нь авч саятан бол. Бид ардын баатар болъё гэж хэлсэн байдаг.
Д.Энхбатыг хүнээр гүтгүү лэхээс гадна өөрийг нь хүчээр ТЕГ-ын мэдээлэгч болгосон байдаг. Гүйцэтгэх ажлын тухай хуулиар бол ТЕГ мэдээлэгчтэй байж болно. Гэхдээ мэдээлэгчийн өөрийн нь зөвшөөрөлгүйгээр хэн нэгнийг гүтгүүлэх, өөрсдөдөө ашигтай хэлбэрээр ажиллуу-лах гэж тулгахыг хориглосон байдаг. Гэтэл тэд зөвшөө-рөөгүй байхад нь түүнийг мэдээлэгч болгоод зогеоогүй, бусдыг захиалагч, өөрөө гүй-цэтгэгч болгох үйлдэл рүү түлхсэн. Тэр бүхнийг хууль буе гэж өмгөөлөгч Л.Санжаасүрэн таслан зогеоосон юм. Түүний үр дүнд Д.Энхбат С.Зоригийн хэрэгт холбогдолгүй болж ТЕГ-ын мэдээлэгч гэдгээ Д.Энхбат өмгөөлөгчдөө ярьж өмгөөлүүлснийхөө төлөө улсын нууц задалсан гэдэг шалтгаанаар гурван жил хоригдох боллоо. Уг нь бол хулгайлагдсан нь биш, хулгайлсан нь шоронд ормоор. Гэтэл манайд Парисын гудамжнаас хулгайлагдсан Д.Энхбат шоронд сууж, хулгайлсан ТЕГ-ынхан цол ахидаг, албан тушаал сэлгэдэг гажиг жишиг топглоо..
Энэ гажиг жишиг нь түүнийг хулгайлсан ТЕГ-ын үйлл лээс урган гарч оаигаа юм. 2003 онд МАХН-ын даалгавар, түүний удирдлагын хүрээний улстөрчдийн хүсэлтээр ТЕГ С.Зоригийн амь насыг егүүтгэсэн хэрэгт холбогдуулах үүднээс Д.Энхбатыг хулгай-луулсан юм. Ер нь ТЕГ аль нэг улс төрийн хүчин, улстөрчдийн эрх ашигт байх юм бол зохиомол хэрэг бий болгодогжишиг тогтохнь. Үүнээс урьдчилан сэргийлэхийн тулд ТЕГ-ын удирдлагыг огцруулж хуулийн хариуцпагад татъя.
Тэгээд ч ард түмөн энэ мэт алдаа завхралыг засаж сайжруулахын тулд шинэ сонголт хийсэн шүү дээ.
Тэгэхээр зохиомлоор хэрэг илрүүлсэн жүжгийг гардан зохион байгуулахад удирдамж өгөх хийгээд биеч-лэн оролцсон М.Батсайхан, Мөрдөн байцаах газрын дарга Д.Цоодолсэнгээ, ахлах мөрдөн байцаагч А.Бат-Эрдэнэ нарыг шоронд хорьж, харин сайн хуульч, өмгөөлөгчийнхөө хувьд Л.Санжаасүрэн төр ард түмнийхээ дунд байх ёстой бус уу.
(өдрийн сонин 2004.11.16 283)