Тэртээ 1749-1823 онд амь-дарч байсан Английн эмч Эдуард Женнер нэгэн сонирхолтой туршилт хийж, үүний-гээ баталсны үр дүнд түүхэн-дээ вакцин хэмээгч ойлгол-тын эхлэлийг тавьсан хүндэт хүнээр тэмдэглэгдэн үлджээ. Вакцин гэдэг нь латин хэлний уасса буюу үхэр гэсэн үгнээс гаралтай зохио-мол үг бөгөөд одоо халдварт өвчний эсрэг идэвхитэй дарх-лаажуулах бэлдмэлийг ийн нэрлэдэг болжээ.
Орчин үед шинжлэх ухаан, техник, хүнд үйлдвэржилт, байгаль орчны таагүй нөлөөлөл, зам харилцаа, хүмүүс хоорондын харьцаа зэрэг өчнөөн холилцоо, солилцоон дунд элдэв бактер, нян нэгээс нөгөөд хоромхон зуур дамж-даг болсон. Энэ нь ялангуяа бага насны хүүхдэд илүү сөргөөр нөлөөлж ирээдүйд өрөел татанхай хүмүүс бий болж болзошгүй нөхцөл бүрд-жээ. Түүгээр яваа гай үүгээр ороод ирэх боломж аль ч оронд, тэр бүү хэл манай хедөө орон нутгийн эрүүл агаарт ч байхыг үгүйсгэхгүй. Тиймээс өндөр хөгжилтэй улс орнууд иргэдээ эрүүл саруул байлга-хын тулд халдварт өвчнөөс сэргийлсэн вакцин буюу үхэр-жинд мөнгө хайрладаггүй юм байна. Энэ нь нөгөө утгаараа ирээдүйд өвчлөхөд төлөх мөнгөө хэмнэж өнөөдөр вак-цинд чухал ач холбогдол өгчээ. Саяхан Монгол Улсын ЭМЯ-аас орон даяар хүүхэд бүрийг тавт вакцин-д хам-руулах талаар шинэ бодлого баримталж эхэллээ. Үүнтэй холбоотой хот, хөдөөгийн нийт 1600 гаруй эмч, мэргэжилтэнг сургалтанд хамруулаад байна. Тавт вакциныг 2005 оны нэг-дүгээр сараас эхлэн Улаанбаатар, Говьсүмбэр, Дорноговь, 2006 оноос Төв, Говь-Алтай, Дорнод, Сүхбаатар, Увс, Булган, Өмнөговь, Орхон, 2007 оноос Өвөрхангай, Ховд, Хөвсгөл, Дархан-Уул, Сэлэнгэ, 2008 оноос Завхан, Баянхонгор, Баян-Өлгий, Архангай, Дундговь, Хэнтий аймгуудад туе туе хэрэгжүүлэхээр шийдвэрлэжээ.
Сахуу, хөхүүл ханиад, татран, гепатит в, хемофилос инфлюенза в зэрэг таван халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор энэ вакциныг өмнөх уламжлалт вакцинууд дээр нэмж тарих аж.
Манайд хэрэглэгдэж буй вакцинууд дөрвөн халдварт өвчний эсрэг байсан бол тавт вакцин гэж нэрлэсний учир нь, хемофилос инфлюенза в гэсэн халдварт өвчний вирусыг нэмж эсэргүүцэх болсноороо онцлог юм. Энэхүү хемофилюс инфлюенза в- гийн нян нь тав хүртэлх насны хүүхдүүдийн дунд элбэг тохиолд-дог халдварт менингит өвчний гол үүегэгч бөгөөд энэ өвчнөөр өвчилсөн хүүхдийн 20-40 хувь нь эндэж, 15-35 хувь нь тахир дутуу болдогыг судлаа-чид тогтоожээ. Тэгвэл таны хүүхэд тавт вакциныг тариулснаар энэ аюулт өвчнөөс найдвартай сэргийлэх бо-ломжтой боллоо.
Тавт вакцины эхний тунг хүүхдийг хоёр сартайд нь, хоёр дахь тунг нэг сарын да-раа, гурав дахь тунг дөрвөн сарын дараа туе туе хийнэ. Тавт вакциныг дэлхийн олон ул-сууд тухайлбал, Өмнөд , Хойд Америк, Европын ихэнх орон, Африкийн Кени Руанда, Гана зэрэг орнууд хэрэглэснээр энэ төрлйин өвчнөөр өвчлөх, улмаар нас барах шалтгааныг эре бууруулж чаджээ.
Энэхүү тавт вакцинд хүү-хэд нэг бүрийг хамруулж, тэд-нийг халдварт өвчнөөс сэргий-лэх нь эрүүл мэндийн салба-рынхны үүрэгт ажил төдийгүй үүнд эцэг эхчүүдийн хариуц-лага ч чухал гэдгийг анхаарууштай. Хэрэв та энэ талаар дэлгэрэнгүи тайлбар, зөвөлгөө авахыг хүсвэл ЭМЯ-ны Бод-лого зохицуулалтын газрын Халдварт өвчний асуудал хариуцеан Д.Нарангэрэл (263631), Гадаад харилцаа, хэвлэл олон нийттэй харилцах хэлтсийн мэргэжилтэн Т.Ху-лан (263962), ХӨСҮТ ийн Дархлаажуулалтын багийн ахлагч Б.Энхтуяа (451798) нарт хандаж, үр хүүхдийнхээ төлөө санаа тавиарай. Вакцин бол юмыг яаж мэдэх вэ? гэсэн нэгэн төрлийн эрүүл мэндийн анхааруулга юм. Таны хүухэд энэ өвчнүүдээр өвчлөхгүй ч байж болно. Гэхдээ өвчин хэлж ирдэггүй хийс ирдэг болохоор басч болдоггүй юмны нэг гэнэ билээ.
(өдрийн сонин 2004.12.14 306)