Хятад манайхаас ноолуур экспортлох хамгийн их сонирхолтой болохоор юанийн илүүдэл үүсгэжээ. Тэдний ноолуур авах аянд гарсан жижиг олон наймаачдын юань 2000 онд 1090 байсан ам.доллар 1030 болж. Үүний дараахь давтамж буюу 2004 оны УИХ-ын сонгуулийн уур амьегал орж, бэлтгэл ажил эхэлсэн үед ам.доллар 1180-1160 болсныг тэмдэглэжээ. Жуулчлалын сезон эхэлж байгаа нь ам.долларын ханш унахад нөлөөлж байгааг ч орхиж болохгүй.

ДОЛЛАРЫН ХАНШ УНАХ НЬ НООЛУУРЫН ҮНЭ ХАДАНД ГАРАХ-ЫН ДОХИО
Өчигдөр ам.доллар1204 байсан бол маргааш нь 1202 болж, энэ хугацаанд 47,5 байсан юань 45,5 төгрөг болох жишээтэй унасаар байна.
Юанийн уналттай холбоотойгоор өөрчлөгдсөн ам.долларын ханш өчигдөр гэхэд л 1192 төгрөг болжээ. Ам.долларын ханш төгрөгөөр буухад юанийн ханш мөнгөөр унадаг аж. Жил бүр ноолуурын кг тутмын үнэ өсч ирсэн. Өнгөрсөн жил дээд хэмжээ нь 40-43 мянган төгрөг болсон бол энэ жил 50 мянга хол давах сураг-тай. Сүүлийн таван жилийн хугацаанд ажигласнаар ноолуур гарах үед хамгийн их унадаг ам.долларын ханшийн өөрчлөлт гуравдугаар сарын эхний арав хоногоос эхэлдгийг банк санхүүгийн байгууллагын мэргэжилтнүүд тогтоожээ. Энэ уналт дөрөвдүгээр сарын сүүлч тавдугаар сарын дунд үе хүртэл үргэлжлэх гэнэ. Одоо үлдсэн хугацаанд ам.долларын ханш энэ байгаагаасаа ч унаж мэдэхээр байна.

ГАДААДАД АЖИЛЛАГСАД АР ГЭРТЭЭ ӨДИЙД Л ДОЛЛАР ИРҮҮЛДЭГ
Солонгост хууль журмын дагуу болонхараар ажиллаж, амьдарч байгаа 16 гаруй мянган монгол бий гэсэн баримт бий. Зөвхөн тэд гэхэд л Монгол Улсад амьдарч байгаа ар гэрийнхэндээ жилд барагцаагаар 100 гаруй сая ам.доллар ирүүлдэг тухай мэдээлдэг. Ам.долларын нийлүүлэлт ихдэхэд гаднаас орж ирж байгаа гүйлгээ ч нөлөөлжээ. Тэрчлэн БНСУ-д одоо ам.долларын ханш эре унаад байгаа аж. Айл өрх, албан байгууллагын барилгын засварын бэлтгэл ажил бас өдийд эхэлж буй. Газар өмчлөх үйл явцтай холбогдон иргэд орон сууц-наас гэр хорооллын хашаа байшин руу шилжих хандлага багагүй байгаа аж. Хашааны банз, байшингийн палк гээд модны үнэ эрс өссөн нь гадаадад ажилладаг монголчууд ар гэртээ ам.доллар гуйвуулах урегал өсөхөд ихээхэн нөлөөлж байгаа гэнэ. Модны үнэ өссөн нь Байгаль орчны яамнаас модны хулгайтай ширүүн тэмцэж эхэлсэнтэй холбоотой. Энэ жил гадаадаас ирж байгаа ам.долларын гуйвуулга өнгөрсөн жилүүдийнхээс эрчимтэй өсч байгаа аж.

Б.ХАЖИДМАА
(өдрийн сонин 2005-03-29 077)