Бас зарим маань хэн нэгний гарын үзүүрээс санаандгүй гарчихсан бүтээл ч гэж үздэг гэдэгтэй санал нийлэх буй заа. Гэтэл үнэн хэрэгтээ тийм биш аж. Дэлхий нийтээрээ Инээмсэглэл хэмээн нэрлэдэг энэ тэмдгийг Америкийн даатгалын томоохон компанийн нэг State Mutual Life Assurance cos. оf America-ийн захиалгаар бүтээсэн аж.

1960-аад оны эхээр Америкт даатгалын компаниудыг нэгтгэх үйл явц хүчтэй болж эхэлжээ. Энэ нь тэнд ажиллагсдад тийм ч таатай байсангүй. Арга ч үгүй биз. Нэг л өдөр компанийг нь татан буулгаж, өөр нэгтэй нийлүүлсэн гэдэг шалтгаанаар тэднийг ажилгүй болгож магадгүй байсан юм чинь. Їүнээс болж ажиллагсад нь нэг л ууртай, дүнсгэр, ажлын ямар ч идэвхгүйгээр өдөр хоногийг өнгөрөөж буй нь дарга нарт таалагдсангүй. Энэ хэрээр үйлчлүүлэгч ч тэднээс зайгаа барьж эхэлжээ. Иймээс ажилтнууд болон харилцагчдаа сэтгэл зүйн хувьд өргөх ямар нэг өвөрмөц рекламыг бодож олох шаардлагатай байгааг State Mutual Life Assurance cos. оf America-ийн захирлууд ойлгосон гэдэг.

Тэгэхдээ тус компанид ажилладаг хэнийг ч болов харилцагчтайгаа уулзах, бичиг баримтаа цэгцлэх, тэр ч байтугай утасны дуудлагад хариу өгөхдөө ч инээмсэглэсэн царай гаргахыг шаардаж чадахаар тийм л зүйл хэрэгтэй байж. Нэлээд зөвлөлдсөний эцэст буюу 1963 оны арванхоёрдугаар сард тэд зураач Харви Бэллд ханджээ. Зураач захиалгыг нь хийх гэж удаан бодоогүй гэдэг. Ердөө 10 минутад л инээмсэглэж буй тэрхүү дүрсийг зураад өгсөн нь компанийн удирдлагад тун таалагдсан байна. Түүнийг энгэрийн тэмдэг маягаар хийж, ажилтнууд болон харилцагч түншүүддээ тарааж өгчээ. Энэ тэмдэг бодож байснаас нь ч илүү хүмүүсийн сэтгэлийг татаж чадсанд урамшсан компанийн удирдлага дахин 10 мянган ширхгийг захиалсан гэнэ.

Гэхдээ инээмсэглэл өөрийг нь бүтээсэн эзэндээ ердөө 45 ам.долларын л ашиг авчирсан. Түүнд захиалагч нь ажлын хөлс болгон өгчээ. Харви Бэлл Инээмсэглэл Америкт төдийгүй дэлхийд нэртэй болж буйг нь мэдэж байсан ч үйлдвэрлэгчдийн орлогоос хуваалцах байтугай, бүтээлээ өөрийнхөө нэр дээр бүртгүүлэх гэж хөөцөлдсөн ч үгүй. Тэр тийм зантай нэгэн байж. Түүний хүү Чарльз энэ тухай хожим нь Аав минь мөнгөтэй харилцаж чаддаггүй байсан юм хэмээн ярьжээ. Харви ч үүнийг зөвшөөрдөг, Би нэг дор ганц л бифштекс идэж чадна. Їүнтэйгээ адил нэг дор хэд хэдэн машиныг жолоодож хэзээ ч чадахгүй гэж өөрийгөө өмөөрдөг байжээ.

Инээмсэглэл-ийг дэлхийд нэрд гарахад Испанийн ах дүү хоёр их тус хүргэсэн юм. Тэд сайн сайхны бэлгэдэл болсон энэ тэмдэгт Haүe a Happy Day гэсэн үгийг зохиожээ. Өөдрөг уриагаар чимэглэсэн Инээмсэглэл зөвхөн энгэрийн тэмдэг байхаа больж, тэмдэглэлийн дэвтэр, захианы цаас, цамцны энгэрт хүртэл залрах болж. Ийм бараа тун гүйлгээтэй байгааг анзаарсан наймаачид дэлхийн өнцөг булан бүрт Инээмсэглэл-ийг хүргэж, хүмүүстэй танилцуулжээ.

Америкт шуудангийн марк гаргаж, дэлхийд аяар тарсных нь дараа ч түүнийг хэн зохиосон болон зохиогчийн эрхийн талаар хэн ч ярихгүй л байлаа. Гэтэл 1971 онд Францын нэгэн овсгоотой бизнесмэн Франклин Лоуфрани Инээмсэглэл-ийг өөрийн худалдааны тэмдэг болгон дэлхийн 80 гаруй улсад бүртгүүлээд амжиж. Тэрбээр Инээмсэглэл-ийг 1968 онд Парист байхдаа зүрсан хэмээн баталдаг гэнэ. Тэр ч байтугай Smiley Licensing нэртэй корпорацыг байгуулж, Америкаас бусад оронд гайгүй орлоготой ажиллаж чадсан гэдэг. Харви Бэллийг юу ч дуугараагүй байхад өөр бусад олон хүн Инээмсэглэл-ийн эцэг болох гэж зүтгэж эхэлжээ.

Магадгүй хэн ч түүнийг миний бүтээл хэмээн өмчлөхгүй байсан нь тэднийг ийн зоригжуулаа биз. Энэ бүхэнд залхсан Бэлл эцэст нь нэг юм Инээмсэглэл-ийг өөрийн нэр дээр бүртгүүлжээ. Тэр өөрийн бүтээлийн талаар бахдсан өнгө аястай мэдэгдэл хийх дуртай байсан юм. Хүн төрөлхтөн, урлаг соёлын түүхэнд аль алинд нь үүн шиг өргөн тархсан, тэр бүртээ хүмүүст аз жаргал, баяр цэнгэлийг хүргэдэг бүтээл байхгүй. Мөн тийм хялбар бүтсэн хэрнээ хэн бүхэнд ойлгомжтой нь ч олон биш хэмээн нэгэнтээ өөрийгөө болоод бүтээлээ үнэлсэн үгийг нь олон хүн давтах дуртай байдаг.

Харви Бэлл нас нэлээд дээр гарсан хойноо жил бүрийн аравдугаар сарын 1-нд олон улсын инээмсэглэлийн өдрийг тэмдэглэдэг болгох санаачилга гаргажээ. Тэр өдөр хүмүүс бие биедээ инээмсэглэл хайрлаж, дандаа сайн зүйлийг бүтээх ёстой. Харви өөрийгөө олон улсын аз жаргалын элч хэмээн өргөмжилдөг байж. Тэгээд ч тэр аз жаргалтай амьдарч чадсан юм. Харви Бэлл 2001 оны дөрөвдүгээр сарын 12-нд 79 насандаа хорвоогоос хальжээ.
Түүний үндэслэсэн Дэлхийн инээмсэглэлийн корпорац нэртэй байгууллагыг хүү Чарльз нь толгойлж Инээмсэглэл-ийг хаана, хэрхэн ашиглаж буйд хяналт тавьдаг болжээ. Эндээс олсон бүх орлогыг хүүхдэд зориулсан буяны үйлд зарцуулдаг.

/weekend 2004/08/