ЭЛЧИН САЙДЫН АЛБАН ТУШААЛ МАХН-ЫН ГАРТ ТӨВЛӨРЧЭЭ
ТӨХ өөрийн мэдлийн төрийн өмчийн хэд хэдэн аж ахуйн нэгжийн удирдлагуудаас хууль зөрчсөн болон хугацаа нь дууссан зарим захирлуудад халаа сэлгээ хийгээд удаагүй байгаа билээ. Энэ халаа сэлгээнд Монросцвстмет нэгдлийн захирал Х.Бадамсүрэн, Хадгаламж банкны захирал Г.Цэрэнпүрэв, Монгол шуудан компанийн захирал Ж.Жанцан нарын хүмүүс хамрагдсаныг хүмүүс сайн мэдэж байгаа. Ихэнхи нь МАХН-ынхан.
Үүгээр нь болсон мэт Засгийн газрын МАХН-ын гишүүн сайдууд засгийнхаа хуралдаанд оролцохгүй хэмээн нэг хэсэгтээ тунирхаад авсан. Засгийн газар үүнээс болж арай хальтиралгүй үлдсэн. Гэтэл үүнд гомдож хорссон МАХН-ынхны хариу барилт дуусаагүй бололтой тэдний зүгээс бужигнаан эхлүүлэв. Энэ нь гадаад улс орнуудад эх орноо төлөөлөн суух хариуцлагатай боловч хамгийн ашигтай гэгдэх болсон, болгосон Элчин сайдын зөөлөн сэнтий.
Дээрх зөөлөн сэнтийд хойд хөрш ОХУ-Д сууж байсан Элчин сайд асан С.Баярын оронд намдаа жигүүр ургуулсан Ө.Энхтүвшинг, урд хөрш Хятадад сууж буй Элчин сайд, өдгөө хариуцлага алдаад хэл аманд өртөөд байгаа Л.Амарсанаагийич оронд Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга байсан Б.Батхишигийг, АНУ-д сууж байгаа Элчин сайд Р.Болдын оронд Гадаад хэргийн сайд асан Л.Эрдэнэчулууныг тус тус тавихаар болоод байгаа а.ж. Үүнийг МАХН-ын удирдах зөвлөл хаалттай хаалганы цаана ярилцаж тохиролцжээ. Гэхдээ сонгуулийн сурталчилгаа эхлэхээс өмнө амжиж ярилцсан байна. Хэзээ гэдгийг тодруулбал, МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр Эрүүл нийгэм-Иргэний хөдөлгөөний залуучуудаас бултаж муур хулгана болж тоглож байх үеэр Цагаан ордондоо дээрх асуудлыг шийдсэн байна.
Элчин сайдуудын асуудал яагаад үүсэх болсон вэ? Үүний угшил нь нэгд, хойд хөрш ОХУ-д сууж баисан Элчин сайд С.Баяр эх орондоо гэнэт татагдан намынхаа Ерөнхий жолоог атгах болсонтой холбоотой юм. Тодруулбал, С.Баяр намын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга болсноор түүний оронд хэн нэгнийг томилж таарна гэдгээр асуудал анх хөндөгдөж. Дипломатуудын томилгоо, халгаа сэлгээ бужигнааны асуудал үүссэний хоёр дахь шалтгаан нь МАХН-ын эрхэм дарга Н.Энхбаяр өөр ажилд түр шилжсэнтэй буюу Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвших болсонтой холбоотойгрор үүсчээ. Үүний учир шалтгаан юу гэвэл хэрвээ намын дарга Ерөнхийлөгч болвол түүний оронд намын даргаар хэнийг тавих, намын удирдлагад хэний ямар баг бүрдэх зэргээс хамаараад
Элчин сайдуудын томилгоог үүнд тооцоолон эртнээс бэлтгэн хийж буй явдал гэж улс төрчид тайлбарлаж байна. Элчин сайдуудын томилгооны гуравдахь учир нь ихэнх Элчин сайдын үүрэгт хугацаа гуравхан сарын дараа дуусгавар болж байгаатай, мэн МАХН-ын зарим Элчин сайд хариуцлага алдаж улс орныхоо нэр хүндийг унагаад байгаатай холбоотой юм. Энэ хариуцлагаас мултрах гэсэндээ МАХН шинэ томилгоо хийж байна. Харин Элчин сайдуудад яагаад дээр нэр дурдсан хүмүүсийг сонгох гэж зүтгүүлээд байгаа нь МАХН өөртөө ашиглаад хэрэггүй болсон эсвэл намынхаа удирдлагын өмнөөс ширүүхэн дуугарч мэдэх нөхдүүдийг албан тушаал дэвшүүлэн зайлуулдаг уламжлалт, ужиг аргаараа томилох гэж байгаа нь үнэн байдалд ойр байгаа аж. Томилогдож буй хүмүүсийг ажиглавал зарим нь одоогийн Ерөнхийлөгч Н.Багабандийн талын хүмүүс байгаа нь дээрхтайлбарыг нэг талаар баталж байна. Харин энд Ардчилсан Намын талаас нэг ч хүний нэр байхгүй байгаа нь бас гайхшлыг төрүүлж анхаарал татаж байгаа юм. Ийнхүү МАХН-ынхан Ерөнхийлөгчийн сонгуульд бүх хүний анхаарал хандаад бай гаа энэ сиймхий үеийг ашиглаж Элчин сайдуудын асуудлыг амжуулахаар идэвхийлэн хөөцөлдөж эхэллээ.Гэхдээ шинээр томилогдох хүмүүс Ерөнхийлөгчийн гараар орж шийдэгдэнэ. Уг нь төрийн тэргүүн энэ асуудлыг санал болгон УИХ-д оруулснаар шийддэг. Гэтэл суүлийн жилүүдэд МАХН эрх мэдэлдээдулдуйдан энэ асуудлыг намынхаа Удирдах зөвлөлөөр шийддэг уламжлалтай болоод байгаа юм, Тиймээс Элчин сайдуудын томилгоо ийнхүү нэг намын гарт төвлөрөөд байгаа билээ.

Б.БОЛД
(өдрийн сонин 2005-04-20 095)