ХДХВ/ДОХ/-ын өнөөгийн байдал, тулгамдаж буй асуудал, бэрхшээлийг ярилцаж шийдвэрлэх зорилготой уг хуралдаанд зөвлөлийн гишүүд, холбогдох мэргэжилтнүүд оролцож, илтгэл тавьж, ярилцсан юм. Хэдийгээр манайд ДОХ-ын тархалт харьцангуй бага хэмээн тооцогддог ч уг халдвар цаашид тархах эрсдэл өндөртэй орны тоонд Монгол Улс багтдаг байна. Учир нь уг өвчин хамгийн хурдацтай тархаж байгаа хоёр том гүрний дунд оршдог хийгээд иргэд хоорондын хилээр зорчих хөдөлгөөн их байдаг. Мөн бэлгийн замын өвчлөлийн тархалт өндөр, 1997 онд нийт халдварт өвчний 24.9 хувийг эзэлж байсан бол өнгөрсөн онд энэ үзүүлэлт 43.6 хувь болж хоёр дахин өссөн байна.
ДОХ-ын анхны тохиолдол 1992 онд Монголд бүртгэгдсэнээс хойш, хэдэн жилд ганц нэг тохиолдол гарч байсан бол, сүүлийн үед ийн олноор илрэх болсон тул нийгэм тэр аяараа энэ аюулт өвчний эсрэг тэмцэхэд анхаарлаа хандуулахаас аргагүй боллоо хэмээн Ерөнхий сайд онцлоод шуурхай арга хэмжээ авахгүй бол оройтно гэлээ. Тэрбээр цааш нь ДОХ-ын тухай асуудал өнөө бидэнд түргэн авах асуудал болоод байна. Гадаад орчноос хамааралтай ханиад, гэдэс дотрыг хямраах мухар олгой биш. Хувь хүний ухамсар зан үйлээс шалтгаалах өвчин тул, иргэдийг мэдээллээр ханган, урьдчилан сэргийлж, вирусын тархалтыг хазаарлах хэрэгтэй байна. Энэ нь зөвхөн эрүүл мэндийн байгууллагын асуудал биш, Засгийн газар, холбогдох яам тамгын газар, төрийн болон төрийн бус байгууллага, хувь хүмүүс хамтран маш мэдрэмжтэй оролцож, бүтээлч ажиллан, үр дүнг нь харах хамгийн чухал байна хэмээн ярьлаа. Дэлхийд 39 сая хүн ДОХ хэмээх аймшигт өвчнөөр өвчилж, тэдний 17 сая нь эмэгтэйчүүд, 2.2 сая нь хүүхэд.
ДЭМБ-ын судалгаагаар 2010 он гэхэд ДОХ-оор өвчлөгсдийн тоо Хятадад 10 сая, ОХУ-д найман саяд хүрнэ гэсэн тооцоо гарчээ. ОХУ-ын зөвхөн Эрхүү мужид гэхэд 15000 хүн ДОХ-той гэж бүртгэгдсэн байна. Манай улстай нэг дор шахуу хил залгаа Оросын Буриадад 1931 хүн ДОХ-ын халдвар авч 121 том хүн, долоон хүүхэд эндсэн байна.
Манай улсын хувьд ДОХ өвчнөөс сэргийлэхэд ЭМЯ-аас бусад салбарын оролцоо сул, хавьтал илрүүлэлт, оношлогоо, эмчилгээ хангалтгүй, иргэдэд өөрийгөө эрсдэлээс хамгаалах зан үйл төлөвшөөгүй, бүртгэлгүй, тэнэмэл, орон гэргүй хүмүүсийн дунд үзлэг шинжилгээ муу байгаа. Иймээс салбар хоорондын хамтын ажиллагааг сайжруулж, лабораторийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлж, 100 хувь бэлгэвч хэрэглэх хөтөлбөрийг өргөжүүлж, хүн амд чиглэсэн мэдээллийг эрчимжүүлэх зэрэг нөхцөлийг харгалзан Нийгмийн эрүүл мэндийн үндэсний зөвлөлийн даргын албан даалгаврыг уг хуралдаанаас баталж, холбогдох яам, газарт мэдэгдлээ. ЭМЯ, БСШУЯ, ХЗДХЯ, УМХГ, радио телевиз, аймаг нийслэлийн Засаг дарга нарт хандан эдгээр асуудлыг хамтарч шийдвэр-лэхээр албан даалгаварт тусгасан байлаа.
Ерөнхий сайд хуралдааны өмнө ХӨСҮТ-ийн БЗХӨ-ний кабинет Улаан тууз эмнэлгийн үзлэг, эмчилгээ, оношлогоог сонирхсон юм. Жилдээ 200 мянган хүнийг шинжилгээнд хамруулж, оношлох энэ төвд оношлуур хүчин хүрэлцээтэй ч, олон газарт салбар байгуулбал шинжилгээнд хамрагдах хүний тоо нэмэгдэнэ хэмээн эмч нар ярьж байлаа.
Зөвхөн энэ долоо хоногт л гэхэд 870 хүн оношлуулсан нь өмнөхөөсөө 2-3 дахин өссөн үзүүлэлт аж. Нийгмийн эрүүл мэндийн үндэсний зөвлөлийн орлогч дарга, Эрүүл мэндийн дэд сайд Ш.Энхбат ДОХ-той тэмцэх дэлхий нийтийн хандлага бол бүх хүн нэгдэн, хаалттай байдлаас нэзлтт чл рүү шилжин тэмцэж байна. Бид ч бүх тайлбар, байгууллагыг хамтран ажиллахыг уриалж байна гэж ярьсан юм.

А.ЭНХСАЙХАН
(өнөөдөр 2005-04-22 095)