Өмнөө тавьсан хуулийн төслийн дороос толгойгоо өндийлгөж, амарч ч чадахгүй байгаа гишүүдийн ажил дээр ажил нэмэн өрийн асуулал босч ирсэн нь тус байнгын хорооны гишүүдийн уур бухимдльн багагүй төрүүлсэн. Энэ нь Засгийн газрын шугамаар Финлянд улсаас авсан Багзхангайн махны үйлдвэрийн зээл байв. Хамгийн гол нь энэ зээл Монгол банк-нд ямар ч бүртгэлгүй аж.

Багахангайн мах боловсруулах үйлдвэрийг барьж байгуулахад зориулж Финлянд улсаас авсан зээлийн үлдэгдэл нь одоогоор 9.337.490.60 щвейцарь франк байгаа гэнэ. Харин хугацаандаа төлөгдөөгүй зээлийн торгууль нь 95.858.97 щвейцарь франк болж Финляндын тал энэхүү торгуулиа төлөхийг манай улсаас шаардаж байгаа аж. Хугацаандаа төлөгдөөгүй зээлийн торгуулийн дүн өдрөөс өдөрт нэмэгдсээр байгаа учраас Засгийн газар уг асуудлыг анхааралдаа авч зохих арга хэмжээ аваххэрэгтэй байгааг Монгол банк-ны удирдлага одоо мэдэгдэж байгаа нь бас л гишүүдийн уурыг хүргэсэн…

Эдийн засгийн байнгын хорооны хурлаар Монгол банк-ны 2006 оны тайлан, 2007 оны төрийн мөнгөний бодлогын явцын талаарх мэдээллийг гишүүдсонслоо. Тус байнгын хороонд Монгол банк Засгийн газрын цэвэр зээл болон 2007 оны хоёрдугаар улирлын танилцуулгыг хүргүүлэн холбогдох албан тушаалтнууд тайлбар хийсэн. Энэ танилцуулгыг хийх үеэр гишүүдийн анхаарлыг ихээр татаж бас ч үгүй хэрүүлийн алим тарьсан асуудал бол Финлянд улсаас авсан зээлийн хүүгийн өрийн асуудал. Өмнөө тавьсан хуулийн төслийн дороос толгойгоо өндийлгөж, амарч ч чадахгүй байгаа гишүүдийн ажил дээр ажил нэмэн өрийн асуудал босч ирсэн нь тус байнгын хорооны гишүүдийн уур бухимдлыг багагүй төрүүлсэн. Энэ нь Засгийн газрын шугамаар Финлянд улсаас авсан Багахангайн махны үйлдвэрийн зээл байв. Хамгийн гол нь энэ зээл Монгол банк-нд ямар ч бүртгэлгүй аж.

Багахангайн мах боловсруулах үйлдвэрийг барьж байгуулахад зориулж Финлянд улсаас авсан зээлийн улдэгдэл нь одоогоор 9.337,490.60 щвейцарь франк байгаа гэнэ. Харин хугацаандаа төлөгдөөгүй

зээлийн торгууль нь 95.858.97 щвейцарь франк болж Финляндын тал энэхүү торгуулиа төлөхийг манай улсаас шаардаж байгаа аж. Хугацаандаа төлөгдөөгүй зээлийн торгуулийн дүн өдрөөс өдөрт нэмэгдсээр байгаа учраас Засгийн газар уг асуудлыг анхааралдаа авч зохих арга хэмжээ авах хэрэгтэй байгааг Монгол банк-ны удирдлага одоо мэдэгдэж байгаа нь бас л гишүүдийн уурыг хургэсэн.

Засгийн газрын цэвэр зээл

2007 оны хоёрдугаар улиралын эцэст банкны салбарын нэгдсэн дүнгээр Засгийн газраас авах авлага 57.3 тэрбум төгрөг, Засгийн газрын харилцах, хадгаламж 679.7 тэрбум төгрөг болж, цэвэр зээлийн хэмжээ -622.4 тэрбум төгрөг байгаа аж. Энt нь өмнөх улиралтай харьцуулбал Засгийн газрын хадгаламж 96.9 тэрбум төгрөгөөр, Засгийн газраас авах банкны сарын авлага 20.2 тэрбум төгрөгөөр тус тус нэмэгдэж, цэвэр зээл 76.7 тэрбум төгрөгөөр буурсан үзүүлэлт гэнэ.

Засгийн газрын хадгаламж

Засгийн газрын харилцах, хадгаламж тайлан улирлын эцэст 679.7 тэрбум төгрөг болсон нь өмнөх улирлынхаас 96.9 тэрбум төгрөг буюу 16.6 хувиар өссөн байна. Үүний 85.2 хувь нь Монгол банк-нд, 14.8 хувь нь бусад банкуудад байршиж байгаа гэнэ. Харин Монгол банк дахь валютын хугацаатай хадгаламж 139.9 тэрбум, бусад банкууд дахь төгрөгийн хугацаагүй хадгаламж таван тэрбум төгрөгөөр тус тус буурсан ч төрийн сангийн нэгдсэн дансны улдэгдэл 137.7 тэрбум, Монгол банк дахь улсын төсвийн нөөц 40.1 тэрбум, валютын хугацаагүй хадгаламж 35.5 тэрбум, бусад банкууд дахь Засгийн газрын харилцах данс 6.1 тэрбум төгрөгөөр тус тус өссөн гэнэ.

Засгийн газраас авах авлага

Засгийн газраас авах авлага Монгол банк болон бусад банкуудын тэнцлийн нэгдсэн дүнгээр тайлант улирлын эцэст 57.3 тэрбум төгрөг болсон нь өмнөх улирлынхаас 54.4 хувиар нэмэгдсэн байна. Авлагын 58.8 хувь буюу 33.7 тэрбум төгрөгийг Монгол банк-ны авлага, үлдэх 41.2 хувь буюу 23.6 тэрбум төгрөгийг банкуудын авлага тус тус эзэлж байна.

Бүтцийн хувьд 58.8 хувь нь Засгийн газрын зээлийг сольсон Засгийн газрын үнэт цаас, 35.8 хувь нь Засгийн газрын богино хугацаатай үнэт цаас, 4.1 хувь нь бан-куудаас улсын төсөвт урьдчилж төлсөн ба хойшлогдсон татвар, 0.6 хувь нь Худалдаа хөгжлийн банкинд байршиж буй банкны бүтцийн өөрчлөлтийн Засгийн газрын энгийн өрийн бичиг, 0.6 хувь нь хуримтлуулж тооцеон хуүний авлага байгаа гэнэ.

Засгийн газрын богино хугацааны хямдруулсан үнэт цаас

Засгийн газар УИХ-ын 2006 оны 69-р тогтоол, 2007 оны 26-р тогтоолыг үндэслэн 40 мянган орон сууц хөтөлбөрийн санхүүжилтийн эх үүсвэрийг бүрдүүлэх, дотоод өрийн зах зээлийг хөгжүүлэх зорилгоор Засгийн газрын үнэт цаасыг 2007 оны хоёр дугаар улиралаас эхлэн cap бүрийн хоёр, дөрөв дэхь долоо хоногийн пүрэв гаригт арилжаалдаг аж. Таван удаагийн арилжаагаар 20.8 тэрбум төгрөгийн нэрлэсэн үнэтэй Засгийн газрын хямдруулсан үнэт цаасыг хөрөнгийн биржээр дамжуулан арилжаалж 19.2 тэрбум төгрөгийн эх үүсвэрийг Төрийн санд бүрдүүлсэн байна. Эдгээр нь бүгд 40 мянган айлын орон сууцны санхүүжилтэңц зарцуулагдах гэнэ.

(Өглөөний сонин 152/217)

Ж.НАРАН