олон жилиин турш хэрэглэж ирэв. Чацарганы шүүсийг шахаж авсны дараа үлдсэн шахдасыг халааж нуруу, бөөрөндөө жин тавих зэргээр эрт дээр үеэс хэрэглэж ирсэн түүхтэй.

Орчин үеийн анагаах ухаанд чацарганы тосыг гадна, дотор талын эрхтний шархлаа, түргэн аних боломжгүй гүн шарх, эмэгтэйчүүдийн савны амсрын улайсалт, шарх, урагдалт, наранд түлэгдэх, хөлдөлтийн үед түрхэж хэрэглэнэ. Мөн амны хөндий, хоолойн улайлт, гамритыг эмчлэх, нүдний өвчин, зүрх судасны системийн хямралыг арилгах, бусад бодистой хольж гоо сайхны зориулалтаар ашиглана.

Ходоодны шархлааны үед хоол идэхээс 30 минутын өмнө хоолны халбагаар өдөрт гурван удаа ууна. Эмчилгээг 21 хоногоос нэг cap хүртэл үргэлжлүүлэх бөгөөд эмчилгээний үед архи, дарс, хүчиллэг зүйл хэрэглэхгүй байх нь зүйтэй. Мөн арван хоёр нугалаа гэдэсний шархлаа өвчний үөд хоол идэхээс 30-40 минутын өмнө цайны халбагаар өдөрт 2-3 удаа, 7-10 хоног хэрэглэнэ.

Эмэгтэйчүүдийн савны амсарын шархлаа, урагдалт, улайлтын үед бөөрөнхийлсөн цэвэр хөвөнд (тампон) 5-10 мл ариутгасан тос шингээж, шархтай хэсэгт тавих бөгөөд 16-24 цаг тутамд сольж байх шаардлагатай.

Эмчилгээ 8-12 хоног үргэлжилнэ. Шархлаа гүнзгий, гүн хөлдсөн үед тосыг тэр хэсэгг шууд түрхвэл амсар нь аньж идээлж болзошгүй тул захаас нь эхлэн бага багаар түрхсээр гүн шарханд хүргэнэ. Чацарганы шүүсийг 15 харьцаагаар усаар шингэлж, амт оруулах төдий хэмжээний элсэн чихэр нэмээд буцлам халуунаар нь уувал хөлс чийхарч, бие тавигдан ядаргаа арилж, зүрх судас, гэдэс дотор, амьсгалын эрхтний үйл ажиллагаа эрч сайжирна6 Жимс, жимсгэний аль ч төрлийг эмчилгээний зориулалтаар хэрэглэхдээ эмчийн зөвлөгөө авч, түүний хяналтад байлгах шаардлагатай.