өглөгийн юмгүй л бол амьдрал болж бүтэхгүй юм шиг загнацгаадаг хачин зуршилд автаад бараг одоо тусламж, хандив хүртэж эхэлсний 10, 20 жилийн ой тэмдэглэхээр шахуу хугацаа өнгөрч, үүндээ дасчихсан бололтой. Уг чанартаа манайд тусламжаар орж ирдэг хүнсний бүтээгдэхүүн, эмчилгээний зориулалттай эм тариануудын дийлэнх нь хүний хэрэгцээнд тэнцэхээргүй, чанарын баталгаагүй байна гэнэ. Тусламжаар өгсөн будаанаас хорхой илэрч байсан нь саяхан.

Хорхойгоор зогсохгүй олон но бидэнд тусламж болгон ирүүлдэг тэр зүйлүүдэд гарч байна. Тийм болохоор бид өөрсдөө л энэ бүхэнд хяналттай хандахгүй бол болохгүй нь. Хугацаа нь дууссан юм уу, хуурамч эм тариаг яаж таних вэ? Дэлхийн Эрүүл мэндийн байгууллагын олон улсын GMP гэдэг эмийн холбооноос гаргасан судалгаагаар дэлхий дээр хэрэглэгдэж байгаа эмнүүдийн 30-40 хувь нь хуурамч, дуураймал эм байдаг аж.

Үүнд ялангуяа Вьетнам, Хятад зэрэг улс эм дуурайж хийдгээрээ тэргүүлж байна. Сүүлийн үед манайх руу Оросоос хуурамч эм ихээр орж ирж байгаа юм. Өнгөрсөн оны байдлаар гэхэд л УМХГ-ын шалгалтаар чанарын баталгаагүй нистатин буюу мөөгөнцрийн эсрэг эм, ацикловир буюу вирусын эсрэг эм, мусгодупах-үрэвслийн эсрэг лаа, стандартын бус бисептол, narobex, neutriүit гэх зэрэг шаардлага хангахгүй эмнүүд илэрчээ.

Түүнчлэн гадагшаа гаргахыг хориглосон, ховор эмчилгээний зориулалттай эмийн ургамал манай хил гааль дээр ихээр хураагдаж байна. Буянт-Ухаа боомт дээр гарч байгаа хэрэг зөрчлийн бага биш хувь нь эмийн асуудал болоод байна. Үүнд хуурамч юм уу зөвшөөрөлгүй, хэрэгцээний шаардлага хангахгүй тусламжийн эмнүүд багтаж байна. Ямар ч импортын лизенцгүй, Монгол улсын эмийн бүртгэлд бүртгэгдээгүй, олон улсын нэршилгүй, хаяг шошгогүй, зарим нь дотроо задарсан гэсэн зөрчилтэй эмнүүд байдаг.

Мэргэжлийн хяналтын шалгалтаар бүр хэрэглэж байсан бололтой эм ч гарсан удаатай ажээ. Монгол улсад хэрэглэгдэх зайлшгүй эмийн жагсаалт гэж бий. Одоогийн байдлаар монгол хүний биед тохирсон, олон жилийн үр дүнгээр батлагдсан, хэрэглэж дадсан зөвшөөрөлтэй 2000 орчим нэр төрлийн эм байна. Өнгөрсөн онд явуулсан судалгаагаар төрийн бус байгууллагуудын оруулж ирж байгаа ядуу, амьдралын бололцоогүй хүмүүст зориулсан эмнүүд шаардлага хангахгүй байна.

Ганцхан жишээ дурдахад л 2003 онд Вьетнамаас Хятадаар дамжин орж ирсэн хугацаа нь дууссан 39000 ширхэг шилтэй витамины комплексийг илрүүлэн хураан авч устгаж байсан. Тухайн үед эзэн нь олдохгүй зугтсан учраас эмийг устгаад л хэрэг хаагдсан байна. Үүнээс бага тоотой хичнээн хуурамч эм илэрсэн, бидний мэдэхгүй илрээгүй хэрэглэгчдийн гарт очсон нь хэд ч юм билээ. Энэ бүгдээс манайхыг ядуу буурай гээд эмийн туршилт хийж байгаа гэж хардах ч хүмүүс байна. Гадаадын өндөр хөгжилтэй орнууд туршилтаа африк, монгол гэх мэт ядуу буурай орнуудад хийж байгаа ч юм билүү хэн мэдлээ.

О.Тогтохсүрэн

Дугаар 18/28/