Үүнтэй холбогдуулан гишүүнээр сонгогдсон гишүүд асуулт тавьсан, би хариулсан. Анхдугаар чуулганы дарааллын дагуу шинээр сонгогдсон гишүүд тангараг өргөх ажиллагаа болоход АН-ын дарга гишүүдээ аван чуулганы танхимыг орхин гарсан. Үүнээс улс төрийн гацаа үүссэн. Сүүлийн үед хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлэгдэж байгаа зүйлээс харахад улс төрийн энэ гацаа СЕХ-ноос болсон. СЕХ хууль зөрчсөн гэж АН-ын удирдлагууд ярьж байна. Улс төрийн энэ гацаа АН-аас болсон,СЕХ үүнд буруугүй. АН-ын шүүмжилж байгаа үндсэн асуудал нь УИХ-ын сонгуулийн дүнг гаргахдаа тогтоол гаргаагүй гээд байна. Монгол улсын СЕХ гэдэг бол хараат бус, бие даасан, төрийн байгууллага. Аль нэг намын шаардлагаар гаргасан шийдвэрээ өөрчилж байдаг байгууллага биш.

СЕХ өчигдөр хуралдаж, дүгнэлт хийсэн. СЕХ-ны анхны гаргасан шийдвэр хэвээр байна. АН-ын шаардлагаар шийдвэрээ өөрчлөхгүй. Сонгуулийн эцсийн дүнтэй холбогдуулж тоггоол гаргах шаардлага байхгүй. Урьд өмнөх сонгуулиудад ч СЕХ тогтоол гаргаж байгаагүй юм байна. Мөн энэ сарын 10-ны болон 14-ний дүнг хоёр өөр гээд байгаа. Энэ бол нэг асуудлын хоёр хугацаатай баримт. СЕХ маргаантай байгаа тойргийн асуудлыг Ерөнхийлөгчид өргөн барихаас өмнө шийдвэрлэгдвэл нэгтгэж мэдээлнэ гэж шийдсэн байсан. Сонгуулийн дүнтэй холбогдуулж АН-ын дарга Ц.Элбэгдоржийн хэлж байгаа үг, хийж байгаа үйлдэл ор үндэсгүй болохыг нотолсон.

Тухайлбал ХХЕГ, ИБМУТ-тэй холбогдсон асуудал, СЕХ-ны бүрэлдэхүүнд орж ажилласан хумүүс нэг намынх гээд энэ бүхэн нь худал болох нь нотлогдсон. Сонгуулийн дүнг СЕХ-ны дарга Б.Батгулга хоёр байшингийн хооронд явахдаа засварласан гэсэн. Ийм асуудал байхгүй. Ер нь Монголын ард түмэн улстөрчдийн хэн нь хэн бэ гэдгийг мэдэж байгаа. Сонгогчид бүхнийг мэдэж сонголтоо хийсэн. СЕХ-г намууд дүгнэдэг, сонгуулийн дүнг намууд зөвшилцдөг хууль байхгүй. Өөрсдөө гацаа хийчихээд зөвшилцөл нэртэй зөвлөл хийж байна. Энэ улс сонгуулийн үр дүнг засах юм гэнэ. Битгий мөрөөд. Намууд зөвшилцөөд өөрчилдөг юм бол УИХ-ын сонгууль явуулж яах юм.

Сонгогдохоор явж байхдаа ямар зүйл амлаж гарч ирсэн, одоо тэр бүхнээ хий. Амлалтаа биелүүл, үүргээ ухамсарла. Төрийн ажил хуулийн дагуу явах ёстой. Сонгуулийн үр дүнг шинээр сонгогдсон УИХ-ынгишүүд өөрсдөө зөвшөөрөхгүй байна гэдэг нь гутамшиг юм. Цаашдаач УИХ-ын сонгуулийн тухай хуульд эргэж харах зүйл байгаа. Ард түмний сонголтыг хүндэтгээч гэж АН-аас УИХ-д шинээр сонгогдсон гишүүдэд хандан хэлмээр байна гэлээ. Тэрбээр зориудын зохиомол энэ гацаатай холбогдуулан сонгогч, ард түмнийг ч үгээ хэлээч гэж уриалав. СЕХ-ны дарга Б.Батгулга мэдээллийнхээ төгсгөдд АН-ыг Монголын улс төрийн том хүчин болохыг онцлоод гагцхүү өнөөдөр удирдлагад нь байгаа хүмүүс жижигдаэд байна хэмээв.

СЕХ-ны даргамэдээлэлхийсний дараагаар СЕХ-ны нарийн бичгийн дарга нэмэлт мэдээлэл хийлээ. Түүний ярьсан зүйл нэмэлт мэдээлэл гэхээсээ СЕХ-ны даргын ярьж байгаатай санал нийлэхгүй байгаагаа мэдэгдсэн юм. Тэрбээр, Б.Батгулга даргын ярьсан олон зүйлийг миний бие хүлээн зөвшөөрөхгүй байгаа. СЕХ-ны бүрэлдэхүүнийг гурван субъекгээс дэвшүүлэн томилдог ч нэг нам давамгайлдаг. Сонгууль будлиантай явагдсан гэлээ. Тэд ийнхүү эсрэг тэсрэг мэдээлэл хийснийхээ дараа сэтгүүлчдийн сонирхсон асуултад хариулав.

-СЕХ-ны дарга Б.Баттулгаас байцаалт авсан гэсэн үнэн үү?

– Үңдсэн хуулийн Цэц, цагдаа гээд намайг олон газар өгч байгаа юм билээ. Надад хийсэн хэрэг байхгүй. Би УИХ-ын сонгуулийг хуулийн дагуу зохион байгуулахын төлөө хичээн зүтгэж, чармайн ажилласан. Нийт сонгогчдыг аль болох идэвхгэй оролцуулахын төлөө хэвлэл мэдээллийн байгууллагынхан та бүхэнтэй хамтарч ажилласан. Үүний үр дүнд сонгууль амжилтгай болсон. Монголын нийт сонгогчдын 76.4 хувь нь сонгууульдаа оролцсон. Сонгуульд оролцсон сонгогчдын 98.6 хувь нь саналаа зөв илэрхийлсэн. Энэ бол хамгийн энгийн үр дүн. Харин 1.4 хувь нь саналын хуудсаа хүчингүй болгосон. Үүний бурууг бид хүлээнэ. Одоогоор хуулийн байгууллагаас намайг дуудаагүй байна. Дуудсан цагт нь би очно. Би сонгуулийн үр дүнтэй холбоотой асуудлаар хаана ч очиж, үндсэн баримтаар нотлон ярихад бэлэн байна.

-Дорнодын УИХ-ын тойргийн хорооны маргааныг шийдвэрлэхэд пагдаагийн байгууллага нь оролцож байгаа гэсэн. Үнэн үү?

-Тэр үнэн. Хэд хэдэн хэсгийн хорооны дүнг алдаатай байна гэдэг үндэслэлээр цагдаагийн байгууллага нь шалгаж байгаа юм байна.

-АН-аас УИХ-ын дүнг Монгол улсын Ерөнхийлөгчид айлтгахдаа СЕХ тогтоол гаргаагүй гээд байгаа. Яагаад тогтоол гаргаагүй юм бэ?

-Тойргийн хорооноос тогтоол гарган УИХ-ын сонгуулийн дүнг нэгтгэн ирүүлдэг. СЕХ энэ тогтоолыг нь Монгол улсын Ерөнхийлөгчид айлтгана. Туүнээс бус СЕХ тойргийн хорооны гаргасан тогтоол дээр нэмж тогтоол гаргахшаарддагагүй.

-СЕХ яагаад долоодугаар сарын 10-нд УИХ-ын сонгуулийн дүнг Ерөнхийлөгчид өргөн барьсан юм бэ?

-Бид хуулийн дагуу л ажилласан. Ардын хувьсгалын баяр наадмын өмнө ард түмэн сонгуулийн урьдчилсан дүнг хүлээж байсан. Тиймээс долоодугаар сарын 10-нд Монгол улсын Ерөнхийлөгчид айлтгах гэсэн боловч Ерөнхийлөгчийн цаг зав болоогүй юм. Тиймээс бид энэ өдөр албан бичгээр явуулсан.

Н.Энхбат

Дугаар 155 /9711/