Засгийн газар дэд сайд гэдэг орон тоогоо цомхотгоё
байгууллагаа төлөөлөх эрх байхгүй. Ядаж л санхүү, мөнгөнийх нь асуудлыг Төрийн нарийн бичиг нь шийдчихнэ.
Сайд, Төрийн нарийн бичгийн дарга нар яамныхаа гол ажлыг амжуулчихдаг болохоор дэд сайдад хийгээд байх ажил байхгүй аж.
Их сайндаа л сайдынхаа эзгүйд орлож, заасан чиглэлийн дагуу ажлаа явуулахаас биш дур мэдэн шийдвэр гаргах эрхгүй.
Гэхдээ орлох дээрээ тулбал мөнгө, санхүүгээс авахуулаад дэд сайдаасаа илүү эрх мэдэлтэй Төрийн нарийнууд нь орлочихдог.
Өдгөө С.Батболдын хэмээх Засгийн газар 11 яам, 14 дэд сайдтай үйл ажиллагаа явуулж байна.
Гадаад харилцааны яам, Сангийн яам, Хууль зүй, дотоод хэргийн яам, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам, Батлан хамгаалах яам, Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны яам, Зам тээвэр, барилга, хот байгуулалтын яам, Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн яам, Хүнс хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам, Эрдэс баялаг, эрчим хүчний яам, Эрүүл мэндийн яам гэсэн 11 яамны гурав нь хоёр, хоёр дэд сайдтай.
Зам тээвэр, барилга, хот байгуулалтын яам А.Гансүх, Т.Пүрэвдорж гэсэн дэд сайдуудтай бол Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн дэд сайд нь Х.Золжаргал, Ж.Сауле нар. Эрдэс баялаг, эрчим хүчний яамны тухайд Б.Ариунсан, Т.Энхтайван хэмээх дэд сайдуудтай.
Харин Гадаад харилцааны дэд сайд нь Б.Болор, Сангийн дэд сайд нь Ч.Ганхуяг, ХЗДХ-ийн дэд сайд нь В.Удвал, НХХ-ийн дэд сайд нь Д.Нямхүү, БСШУ-ны дэд сайд нь Ч.Куланда, Батлан хамгаалахын дэд сайд нь С.Баасанхүү, Эрүүл мэндийн дэд сайд нь Ч.Цолмон, БОАЖ-ын дэд сайд нь Ч.Жаргалсайхан нар юм.
Эдний хийдэг ажил нь сайдын өгсөн үүрэг чиглэлийн дагуу ажиллах, шийдвэр гаргах, энд тэндхийн болсон, болоогүй хурал зөвлөгөөнд суух, тууз хайчлах, гадаад дотоод томилолтоор газар сайгүй хэсэх явдал. Ерөнхийдөө дэд сайд гэсэн сэтэр зүүж, орон тоо бөглөх ёстой.
Харахад нэг л их ажил хийсэн мэт үзэгддэг тэд яг үнэндээ улстөрийн хүчнүүдийн хуваасан бялууг хүртэж яваа гэдгийг мэдэхгүй хүн үгүй.
Өнгөн дээрээ улсын ажлыг хийж яваа боловч хачир дээрээ улстөрийн хүчнийхээ үүрэг, чиглэлийг л ихэд сайн гүйцэтгэнэ.
Сайд нь аль нам байхаас шалтгаалж дэд сайд нь эсрэг намынх байх жишээтэй. НХХ-ийн сайд Т.Ганди МАН-ын Удирдах зөвлөлийн гишүүн бол дэд сайд Д.Нямхүү нь АН-ын ҮЗХ-ны гишүүн. Гадаад харилцааны сайд Г.Занданшатар МАН-ынх байхад дэд сайд Б.Болор нь АН-ын Ардчилсан залуучуудын холбооны даргын сонгуульт ажилтай.
Ер нь хийгээд байсан олигтой ажилгүй, шийдвэрлэх эрх мэдэлгүй дэд сайд гэдэг албан тушаалыг дараа дараагийн Засгийн газарт байлгах хэрэг байна уу. Хийх ажил нь тодорхойгүй, давхардсан албан тушаалыг цөөлөх хэрэгтэй санагдана. Нэг хэсэг есөн яамтай болоод л байсан. Тэгэх тэгэхдээ бүр дэд сайд ч үгүйгээр шүү дээ. Ажил цалгардаж, хөгжил хоцроод байсныг мэдэхгүй л юм. Зарим улс орон бүр яамгүй мөртлөө манайхаас хавьгүй илүү хөгжөөд байгаа жишээ цөөнгүй. Жишээ нь Швейцарь улсад яам, яамны сайд гэсэн ойлголт огт байдаггүй. Парламентын нэг танхимаас байгуулсан хороод нь салбар салбараа хариуцаад явдаг. Өөрөөр хэлбэл яамны үүргийг манайхаар бол байнгын хороод гүйцэтгэдэг гэж ойлгож болохоор. Харин төр маань дэндүү данхайгаад, дарга нарын тоо олширч, унаа тэрэгнээс эхлээд тусгай тансаг өрөө тасалгаа бэлдэх хүртэл илүү зардал гараад байгааг л цомхтгох талаас нь хошуу нэмэрлэж байна.
Төр данхайхын хэрээр төсөв нэмэгдэж, нэмэгдсэн төсвийг захиран зарцуулах сонирхол давамгайлах болж. Яг л баячуудын эхнэрүүд мөнгөө хэрхэн үрэх вэ гэж санааширч суудаг шиг ажилгүй арван хэдэн дэд сайдад Монгол Улс хэтэрхий их мөнгө сул зарлагадаж, эрхлүүлээд байна.
Ер нь эдний жилийн төсвийг тоолж, хянаж үзэх юмсан. 11 яамны ажилгүй 14 дэд сайд төрийн мөнгийг чамгүй хумсалж байгаа даа.
Төрийн машин унаж, том том өрөөнд дарганцар царайлж суулаа гээд Монгол Улсын хөгжилд нэмэр болсон нь хаана байна. Төсвийн мөнгийг үрэлцэж, тэрүүхэн тэндээ ашиг сонирхлын ажлаа амжуулж, тендер мендерхэн нааш цааш болгохоос илүү хийсэн, гавьсан юмгүй.
Гадаад харилцааны дэд сайд Б.Болор өнгөрсөн жилийн туршид хилийн чанадад баригдсан Б.Хурцын талаар хэвлэлийнхэнд ярилцлага өгөхөөс өөр ажил хийсэнгүй. Сүүлдээ Б.Болор Б.Хурцын хэвлэлийн төлөөлөгч эсвэл хуулийн байгууллагад ажилладаг ажилтан билүү ч гэж бодогдох шиг.
Гадаад айлчлалын тухайд ч дэд сайдуудын амжуулаад байсан ажил үгүй. Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд, УИХ-ын даргыг дагаад дэд сайдууд айлчлалаар явах нь их л харагдах юм. Гэвч даацтай ажил амжуулсан гэж ярих нь үгүй. Хийх ажил нь тодорхой бус, давхардсан ийм орон тоогоор Засгийн газар яах юм бэ.
Япон улсын нэг төрийн албан хаагчийн ажлыг манай 5-7 ажилтан хийж гүйцэтгэдэг, Монголын 5-7 албан тушаалтны хийх ажлыг Японы нэг төрийн албан хаагч хийдэг гэсэн судалгаа ч бий. Тэгэхээр илүүдээ гарсан хөрөнгө мөнгөгүй Монгол Улсын Засгийн газар цаашдаа дэд сайд гэдэг албан тушаалаа байхгүй болгомоор юм.
