АН-ынхан “Шинэ төмөр зам” төслийг АТГ-т шалгуулахаар зэхэж байна
“Шинэ төмөр зам” төслийг АН-ынхан АТГ-т шалгуулахаар болжээ гэсэн мэдээлэл төрийн ордонд тархаад байна. Учир нь төмөр замын бодлогын хүрээнд хэрэгжүүлж буй шинэ төмөр замынхаа царигийн асуудлыг нэг тийш нь шийдвэрлэхийг зарим нэг эрх баригчид нэхэж шахаж эхлээд байгаа билээ.
Тиймээс төмөр замын царигийг шийдвэрлэж шинэ шугам барих тухай тогтоолын төслийг Засгийн газар өнгөрсөн сарын сүүлээр УИХ-д өргөн барьсан нь нэлээд асуудал дагуулахаар болж байна.
Өөрөөр хэлбэл царигийн асуудлыг хөндөж эхэлснээр “Шинэ төмөр зам” төсөлд зориулан гаргасан баримт бичгүүд нь хоорондоо зөрчилдөж ашиг сонирхлын элдэв маргаан дагуулах боллоо гэсэн үг.
Товчхондоо төслийг хэрэгжүүлэхийн тулд эхлээд Техник эдийн засгийн үндэслэлийг нь боловсруулах ажлыг “Монголын төмөр зам” компани хариуцан гүйцэтгэсэн аж.
Гэтэл энэхүү ажил нь хувийн хэвшилд томоохон хохирол учруулж төсөлд заагдсан дүрэм журмыг санаатайгаар зөрчиж, ашиг харсан байж болзошгүй байгаа аж.
Өмнө нь энэ тухай асуудлыг УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдорж ийнхүү ярьж байсан юм. “Төмөр зам барих асуудлыг долоон жил саатууллаа. Хувийн бус төрийн зорилгоор. Тэгсэн одоо Чингис бондын мөнгөөр энэ төмөр замыг барина гээд суух юм. Үүнд л миний дургүй хүрээд байгаа юм. Хайран мөнгө.
Төмөр замын урьдчилсан судалгаа гэдэг зүйлийг хийлгэнэ гэж бүтэн хоёр, гурван жил болчихоод гурван вагоныг “ХААН” банкинд барьцаанд тавиад 12 сая ам.доллар зээлсэн шүү дээ.
Одоо тэгээд тэр мөнгө нь байхгүй болсон. Тэр 12 сая ам.доллар дотор монголын хуулийн зөвлөгөө өгсөн компани 10 сая төгрөгийг дундаас нь авсан. Би энэ асуудлыг ярихад үнэхээр ганцаарддаг. Манай МАН-ынхан үүнийг ярихгүй байгаа. Шулуухан байх хэрэгтэй. АН-ынхан энэ тухай тас нууж байгаа юм. Хэзээ энэ асуудлаар хариуцлага тооцох вэ” гэж хэлж байсан. Тэгвэл түүний хэлж байсан энэхүү үг биелэлээ олж төмөр замтай холбоотой бүхий л асуудлыг АН-ынхан ийнхүү шалгуулахаар болжээ.
Мөн 2008 онд төрийн өмчит “Монголын төмөр зам” хэмээх компанийг байгуулж байжээ. Гэтэл өдгөө тус компани үр ашиггүй зардал гаргаж улсад их хэмжээний хохирол учруулсан хэрэгт унах болсон байна.
Тодруулбал тус төрийн өмчит компанийн ТУЗ-ийн даргаар одоогийн Зам тээврийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Б.Батзаяа томилогдож байсан юм. Тэрбээр Хятадын “China CNP Corporation limited” корпорациас олон сая ам.долларын үнэтэй зүтгүүрүүдийг худалдан авч УБТЗ-д өгсөн аж. Гэтэл тус улсад үйлдвэрлэсэн “Дунфан СКД 4В” гол замын зүтгүүрийг УБТЗ-ынхан ашиглахгүй гэсэн шийдвэр гаргаж ийнхүү үхмэл хөрөнгө болон үлдээд байна.
Уг нь Хятадын Засгийн газраас 25 жилийн хугацаатай 1.75 хувийн хүүтэйгээр 60 сая ам.долларыг авсан юм байна. Чухам энэхүү зүтгүүрийг яаж худалдаж авсныг нь холбогдох албаны хүмүүс нь судалж байжээ. Гэтэл “БНХАУ-ын Засгийн газраас Монгол Улсын Засгийн газарт олгох 300 сая ам.долларын хөнгөлөлттэй зээлийн ашиглалтын талаарх “Зээлийн ерөнхий хэлэлцээр”-т өөрчлөлт оруулан “CKD4” маркийн илчит тэрэг тав, сэлгээний илчит тэрэг нэг, 245 вагон худалдан авахаар болжээ.
Ингээд 2009 онд Зам, тээвэр, барилга, хот байгуулалтын яамнаас тендер зарласан аж. Тендерт шалгарсан Хятадын “China CNR Corporation Limited” корпорацтай гэрээ байгуулж, 35.6 сая ам.доллараар дээр дурдсан зүйлсийг нийлүүлэхээр болсон аж.
Ингээд гэрээ байгуулаад хоёр жилийн дараа “Монголын төмөр зам” компани хөнгөлттэй зээлээр авсан вагон болон зүтгүүрүүдээ “УБТЗ” -тай протокол байгуулан ачаа тээвэрлэж эхэлжээ.
Гэтэл удалгүй “УБТЗ”-ынхан хятад компанийн үйлдвэрлэсэн тоног төхөөрөмжийг ашиглахгүй гээд жагсаалтаас гаргаж олон сая долларын өртөгтөй төмрийн хог нэгээр нэмэгдсэн нь энэ аж. Ямартай ч тэрбээр уг албыг гүйцэтгэж байхдаа 60 сая ам.доллараар зургаан зүтгүүр худалдаж авсан нь үнэн. Харамсалтай нь уг зүтгүүрүүд нь ашиглагдах боломжгүй, стандартын шаардлага хангахгүй гэсэн дүгнэлтийг “Улаанбаатар төмөр зам” компани гаргасан бөгөөд 60 сая ам. долларын уг хөрөнгө өдгөө Төмөр замын зүтгүүрийн хашаанд хог болон үлдсэн түүх л байна. Тиймээс учир мэдэх хүмүүсийн ярьж буйгаар Б.Батзаяаг зөвхөн дээрх шийдвэртэй нь холбоотойгоор шалгах хангалттай үндэслэл бий аж. Юутай ч Зам тээврийн яамны төрийн нарийн бичгийн дарга Б.Батзаяаг “Шинэ төмөр зам” төсөлтэй холбоотойгоор хэрэг үүсгэн шалгаж магадгүй болоод байна.
Өглөөний сонин
Р.Саруул
