Н.Батсайхан: Банкны системийн үзүүлэлтүүд сайн гарсан

Арилжааны банкуудад хийгдсэн активын чанарын иж бүрэн үнэлгээний дүн гарсантай холбогдуулж Монголбанкны хэвлэлийн бага хурлын үеэр Хяналт шалгалтын газрын захирал Н.Батсайхан сэтгүүлчдийн сонирхсон асуултад мэдээлэл өглөө.

-ОУВС-ийн хөтөлбөрийн хүрээнд арилжааны банкуудад активын чанарын үнэлгээ хийсэн. Энэ үнэлгээний дүн эцэслэж гарсан уу?

-Активын чанарын үнэлгээний дүн гарсан. Шалгалтын дүнгээр ойролцоогоор ДНБ-ий хоёр орчим хувьтай тэнцэх өөрийн хөрөнгийн дутагдал гарсан. Гэсэн хэдий ч банкны системийн үзүүлэлтүүд сайн гарсан. Өөрийн хөрөнгийн хүрэлцээний үзүүлэлт 13,7 хувьтай, төлбөр түргэн гүйцэтгэх чадвар 45 хувьтай байна. 

Монголбанкны хувьд банкны системийн дутагдлыг олон нийтэд мэдээлнэ. Бусад мэдээллийг дэлгэрэнгүй танилцуулах боломжгүй. Активын чанарын үнэлгээний зорилго нь хэдий хэмжээний өөрийн хөрөнгийн дутагдал байна вэгэдгийг тодорхойлох зорилттой.

-Активын чанарын үнэлгээний шалгалт хийсэн жил хямралтай байсан учраас эдийн засаг сэргэж эхэлсэн буюу 2017 оны 3 дугаар улирлаар тохируулга хийж байгаа гэсэн. Тэрийг тайлбарлаж өгнө үү?

-Активын чанарын үнэлгээг 2016 оны эцсийн байдлаарх санхүүгийн тайлан тэнцэлд  хийсэн. Тухайн жил эдийн засгийн мөчлөгөөр нилээн муу үзүүлэлттэй байсан. Активын чанарын үнэлгээ хийх, сонгон шалгаруулалт зарлах, бэлтгэл ажил шаардлагатай байсан. Багагүй хугацааны дараа банкуудад материаллаг өөрчлөлт орж, 2017 онд эдийн засагт сэргэлт ажиглагдсан учраас активын чанарын үнэлгээг 2017 оны гуравдугаар улирлаар хийх нь зүйтэй гэж ОУВС-тай тохиролцож, дүнгээ гаргасан.

-Системийн дутагдал гэдэгт юу орох вэ?

-Банкны системийн өөрийн хөрөнгийн нийт дутагдлын хэмжээ гэсэн үг.

-Активын чанарын үнэлгээний хүрээнд арилжааны банкууд бүгд өөрийн хөрөнгө нэмэх шаардлагатай гэсэн үг үү?

-ОУВС-ийн хөтөлбөр хэрэгжиж эхлэхэд банкны салбар “эрүүл байх” ёстойгэсэн шаардлага тавьсан. Тиймээс 2021 он хүртэлх хугацаанд банкууд өөрийн хөрөнгөө нэмэгдүүлэх шаардлагатай гэсэн дүгнэлт гаргасан. 2021 он хүртэл эдийн засаг ямар сценариар явах вэ гэдэг прогноз, таамаглалыг  банкуудад өгсөн байгаа. Энэ таамаглалын дагуу банкууд бизнес төлөвлөгөө болон өөрийн хөрөнгөө нэмэгдүүлэх төлөвлөгөөг Монголбанкинд ирүүлэх ёстой. Ирэх гуравдугаар сард  шийдвэрээ гаргаж, мэдэгдэнэ.

-Шалгалтын дүнгээр 14 банк бүгдээрээ өөрийн хөрөнгийн дутагдалтай гарсан гэж ойлгож болох уу. Яагаад бүгд өөрийн хөрөнгөө нэмэх шаардлагатай болов. Ямар шалгуур тавьсан учраас банкууд бүдрэв. Монголбанкны хяналт шалгалтын газар банкуудад хяналтаа тогтмол тавьж ирсэн гэж хэлдэг?

-14 банк бүдэрсэн гэж ойлгож болохгүй.Банкны салбарыг “эрүүл” байлгах үүднээс банк тус бүр өөрийн хөрөнгөө нэмэгдүүлэх төлөвлөгөө гаргаж өгч байгаа юм. . Шалгалтын үр дүнгээр бүгдэд нь асуудал гараагүй. Цаашид системийн үйл ажиллагааг эрүүл байлгах төлөвлөгөөгөө ирүүлэхийг л шаардаж байгаа юм.

-ОУВС-аар дамжин орж ирж байгаа хөрөнгийг юунд зарцуулж байгаа вэ?

-Хөтөлбөрийн хүрээнд ОУВС болон донор орнууд санхүүжилт олгож байгаа.  Дэлхийн банк, Азийн хөгжлийн банк, Япон, БНСУ, БНХАУ зэрэг донор орнуудаас санхүүжилт орж ирж байгаа. ОУВС-гийн хөтөлбөрийн хүрээнд нийт 5,5 тэрбум ам.доллар орж ирэхээс 500 гаруй сая ам.долларыг ОУВС гаргадаг. ОУВС-гаас орж ирэх зээл бол аливаа зүйл зарцуулагдахгүй Төвбанкны тэнцэлд байж байгаад буцаж төлөгддөг.

-Сүүлийн үед Ипотекийн зээлийн урьдчилгааг 25 хувь болгоно, хүүг нь бууруулна гэсэн мэдээлэл гарч байгаа. Засгийн газар ч тодорхой байр суурь илэрхийлж байна. Ер нь бол 30 хувийн урьдчилгаагаа төлөөд орон сууцанд орох иргэдийн зах зээл ханасан гэж зарим эдийн засагчид онцолдог. Ипотекийн зээлийн урьдчилгаа, хүүг бууруулах боломж бий юу?

-ОУВС-гийн хөтөлбөрийн хүрээнд Ипотекийн зээлийг Засгийн газарт шилжүүлэхээр болсон. 2018 оны есдүгээр сард бүрэн шилжүүлэхээр бэлтгэл ажлыг хангаж байна. Энэ хүрээнд Засгийн газар өөрөө хөтөлбөрийг цааш хэрхэн хэрэгжүүлэх талаараа Дэлхийн банкнаас зөвлөгөө авч, журам боловсруулахаар хэд хэдэн санал яригдаж байна. . Энэ талаар эцэслэгдсэн шийдвэр гараагүй байгаа. Монголбанкны зүгээс Засгийн газарт саналаа хүргүүлсэн. Яг одоогийн байдлаар Ипотекийн зээлийн хөтөлбөр Монголбанкны эзэмших хувь буюу Ипотекийн зээлийн бондоор баталгаажсан үндсэн төлбөрийн төлөлтөөс тодорхой сан үүсгэж, арилжааны банкуудад хуваарилаад явж байна. Төвбанкны үнэт цаасны хүү 11 хувь байгаа учраас найман хувийн хүү нь Монголын түвшинд харьцангуй бага түвшинд байгаа.

-УИХ-аас Төв банктай холбоотой хоёр хууль батлагдах үеэр зээлийн хүүнд хязгаар тогтоох боломжтой, боломжгүй гэдэг асуудал хөндөгдсөн. Энэ талаар ажлын хэсэг байгуулагдаад ажиллаж байгаа гэсэн. Ажлын явц ямар байгаа вэ?

-Төв банкны тухай болон Банкны тухай хуулийг батлах үеэр зээлийн хүүгийн асуудал их яригдсан ч хуульд тусгагдаагүй. Гэхдээ УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хорооноос ажлын хэсэг байгуулагдаж, зээлийн хүүгийн асуудлыг судлахаар ажиллаж байгаа. Ажлын хэсгээс удахгүй шийдвэрээ танилцуулах байх.

-“Эрдэнэт” үйлдвэрийн 51 хувийг Өмнөд Африкийн ''Стандарт'' банкинд барьцаалсан. Гэтэл сүүлийн үед Стандарт банкийг БНХАУ-ын нэг банк худалдаж авсан гэсэн мэдээлэл гараад байгаа. Тус банк одоо аль улсын эзэмшилд байна вэ. ''Стандарт'' банкийг худалдаж авсан БНХАУ-ын банк Монголд салбараа нээх хүсэлтээ Монголбанкинд өгч байсан гэсэн мэдээлэл байна?

-''Стандарт'' банкны талаар одоохондоо ямар нэг мэдээлэл ирээгүй байна.

-АТМ-ээр үйлчлүүлж байгаа иргэд 500 төгрөгийн шимтгэл төлж байгаад маш их бухимдалтай байна. Монголбанк энэ тал дээр арга хэмжээ авах боломжтой юу?

-Тэр бол хоёр банк хоорондоо гүйлгээ хийхийн тулд техник, технологи, ашиглалтын зардал гэх зэрэгт зориулж авч байгаа төлбөр.

0 Сэтгэгдэл
Inline Feedbacks
View all comments
Back to top button