Хүүхдийг ларингитээс хэрхэн урьдчилан сэргийлэх вэ?
Баянзүрх дүүргийн нэгдсэн эмнэлгийн Хүүхдийн өвчин судлалын төвийн захирал, тэргүүлэх зэргийн эмч, анагаах ухааны магистр, клиникийн профессор Ө.Туултай ярилцлаа.
–Сүүлийн үед хүүхдүүдийн дунд ларингит ихэсч байна. Энэ нь юутай холбоотой вэ?
-Ларингит буюу амьсгалын замын өвчин хүүхдийн эмч нарын сэтгэлийг их зовоож байгаа асуудал. Сүүлийн үед амьсгалын замын өвчин ихэсч байна. Үүнд олон зүйл нөлөөлж байна гэж боддог. Бидний амьдарч буй орчны утаа, агаарын бохирдол, тоос, тоосжилт, ялангуяа, Улаанбаатар хотын маань нягтрал бөөгнөрөл сүүлийн үед ихэсч байна. Тухайлбал, Баянзүрх дүүргийн хүүхдүүдийн ихэнх нь гэр хороололд, түлээ, нүүрс, хүйтэн нөхцөлд амьдарч байна. Тэдний дунд эрхтэн системийн гаж хөгжил болон суурь эмгэгүүд ихэсч байна. Сульдаа, тураал, цус багадалт. Манай эцэг эхчүүдийн эрүүл мэндийн боловсрол хангалтгүйгээс дураараа эм уух ялангуяа, антибиотек замбараагүй хэрэглэснээс өвчний явц удаашрах, өвчин хүндрэх асуудал их гарч байна.
–Ханиад томууны улирал эхэлсэнтэй холбоотойгоор танай тасгийн ачаалал ихэсч байна уу?
-Манай төв 135 ортой. Өнөөдрийн байдлаар өдөрт 35-40, нийт 160-180 хүүхэд хэвтэн эмчлүүлж байна. Өвөл 180-200 хүрдэг. Ер нь жилийн дөрвөн улиралд ачаалал их байдаг.
–Танай тасагт хэвтэн эмчлүүлж байгаа хүүхдүүд ихэвчлэн ямар оноштой байна вэ?
-Манай тасагт ихэвчлэн 0-3 насны хүүхдүүд зонхилон эмчлүүлж байна. 85 хувь нь амьсгалын замын буюу уушгины хатгалгаа, гуурсан хоолойн үрэвсэл эзэлж байна. Энэ жил суулгалт болон хавсарсан өвчин давамгайлж байна.
–Амьсгалын замын халдварын үеийн гол зовиур болох ханиалга үүсэх шалтгаанууд?
-Амьсгалын замын халдварын үед томуугийн вирус амьсгалын дээд зам, хамар залгиур, гуурсан хоолойг гэмтээдэг. Үүнээс улбаалан гуурсан хоолойн хана үрэвсэж зузаарч салст нь хөөж хавагнаснаас нарийсч, цэр салстаар бөглөрөх тул ханиалга ихэсч зовиурлана. Манай оронд улирлын чанартай, ихэвчлэн намар, өвөл, хаврын улиралд бага насны болон суурь өвчтэй, тэжээвэр дархлаа сул хүүхдүүд өртөх нь элбэг байдаг. Ялангуяа, хот суурин газарт нэг хүүхэд 3-5 удаа давтан өвчлөх боломжтой.
–Амьсгалын замын халдварын үед ямар хүндрэл гардаг юм бол?
-Эмчилгээ хийхгүй удсанаас гуурсан хоолойн ханын эсүүд үйл ажиллагаагаа гүйцэтгэх чадваргүй эсүүдээр солигдон сорвижиж, удаан хугацаагаар үргэлжилдэг. Цэртэй ханиалга нь архаг өвчин болон даамжирдаг. Хүүхдэд хамгаалах тогтолцоо бүрэн хөгжөөгүй, хамар жижиг богино, мөгөөрсөн хоолой юүлүүр хэлбэртэй нарийн байдгаас амархан үрэвсэн нарийсч амьсгалыг нь хүндрүүлдэг. Мөн бодисын солилцоо эрчимтэй явагддагаас хүчилтөрөгчийн хэрэгцээ насанд хүрэгсдийнхээс илүү байдаг тул амархан амьсгалын дутагдалд ордог.
–Уушгины хатгалгаа гэж ямар өвчнийг хэлээд байна вэ. Ямар шинж тэмдэг илэрдэг юм бэ?
-Уушгины хатгалгаа ихэвчлэн вирус, нянгаар үүсгэгддэг. Энэ нь хүүхдийн уушгины цуллагийн тодорхой хэсэг үрэвсэж хавагнан үйл ажиллагаа хямрахыг хэлнэ. Хүүхдийн уушгины үрэвсэл бие эрхтэний хамгаалах урвал сул болсон нөхцөлд үүснэ. Хүйтэн сэрүүний улиралд ихэсдэг. Ханиалгах, амьсгал олширно. Хүүхдийг тайван үед амьсгалыг нэг минутын турш тоолох хэрэгтэй. Тухайлбал, хоёр сар хүртэлх хүүхэд минутад 60, 2-12 сартай бол 50, 12 сартайгаас таван нас хүртэлх хүүхдийнх 40 байна. Мөн цээж нь хонхолзох, тайван үед амьсгал хяхатнаж, халуурна. Тиймээс хүүхдийг нарийн мэргэжлийн эмчид үзүүлж, нэн түрүүнд цээжний зураг авахуулах шаардлагатай. Энэ өвчнийг хөнгөн, хүндэвтэр, хүнд хэмээн ангилна. Хөнгөн үед хүүхэд хуцуулж ханиалгах боловч ухаан санаа саруул, хөхрөлтгүй, цээж хонхолзохгүй. Тайван үед хяхтнаа амьсгал илрэхгүй, харин ханиах болон уйлах үед илэрнэ. Хүндэвтэр үед хүүхэд тайван байхдаа ч хяхтнаж амьсгалах ба цээж нь хүчтэй биш хонхолзон амьсгалахад бэрхшээлтэй байна. Харин хүнд үед цээж хүчтэй хонхолзон үүнээс болж хүүхэд туйлдаж ядарсан байдалтай, зовиур шаналгаа их, арьс хөхөлбий харагдана.
–Гэрийн нөхцөлд эмчлэх боломжтой юу?
-Хүндэвтэр, хүнд тохиолдлыг эмнэлэгт хэвтүүлэн эмчилнэ. Харин өвчин хөнгөн үед гэрээр эмчлэх бүрэн боломжтой. Гэрээр эмчлэх тохиолдолд өрөө тасалгааны агаарыг чийгшүүлэх нь хамгийн чухал. Мөн уураар утах эсвэл угаалгын өрөөндөө халуун ус гоожуулан уур манан үүсгээд хүүхдээ авч суух хэрэгтэй.
–Хүүхдээ хэрхэн эрүүл байлгах талаар зөвлөгөө өгөөч?
-Хүүхдийг эхийн хэвлийд байхаас л анхаарах хэрэгтэй. Эрүүл эхээс эрүүл хүүхэд төрнө шүү дээ. Тиймээс жирэмсэн эхчүүд эртхэн эмчийнхээ хяналтад орох хэрэгтэй. Хүүхдийг хөхөөр бойжуулах, нэмэгдэл хоолонд цагт нь зөв оруулах, хүүхдийн өдрийн дэглэмийг зөв зохион байгуулах, амьдралын эрүүл ахуй, ариун цэврийн дадал эзэмшүүлэх, хүүхдэд бие бялдрын хүмүүжил олгох, чийрэгжүүлэх нь чухал. Мөн эмийг заавал эмчийн заавраар өгөх хэрэгтэй. Ер нь ханиадны эм өгөхөөсөө илүү хүүхдийг гэрт нь дулаан байлгаж асаргааг анхаарах хэрэгтэй.
–Эмийн зохисгүй хэрэглээнээс үүдэлтэй ханиад гэдгийг тодруулаач?
-Манай эцэг эхчүүд эмэнд маш дуртай. Ялангуяа, антибиотекийг замбараагүй хэрэглэдэг. Бага насны хүүхдэд эмийг заавал эмчийн заавраар өгнө. Өвчилсөн хүүхдүүдийг гэртээ дулаан байлгаж, шингэн сайн уулгаж зөв асрах шаардлагатай. Эм замбараагүй хэрэглэснээс хүүхдийн өвчний явц удаашрах, хүндрэх, эмийн хордлого гэсэн хүндрэл гардаг. Иймээс сайн гэсэн бүхнийг хүүхдэд өгөх шаардлагагүй. Эм гэдэг чинь химийн бодис. Буруу хэрэглэвэл гаж нөлөө гарах болон хүүхдийн биед сөргөөр нөлөөлнө.
Зууны мэдээ
Р.Оюун
