Б.Пүрэвсүрэн: Хэвлэн нийтлэх, мэдээлэл хайх, мэдэх эрхтэй холбоотой зөрчил гарсан

“Глоб интернэйншнл” ТББ-аас “Иргэний нийгмийн орон зайд хэвлэл мэдээллийн гүйцэтгэх үүрэг” сэдвээр өнөөдөр хэвлэлийн бага хурал хийлээ. Энэ үеэр тус төвийн хуульч  Б.Пүрэвсүрэнгээс зарим зүйлийг тодрууллаа.

 

-Иргэний  нийгмийн орон зайн асуудалд тулгамдаж буй асуудлын талаар товч дурдвал?

-Иргэний хуулийн хоёрдугаар зүйл ашгийн этгээд, ашгийн бус этгээд  гэсэн  хоёр төрөлтэй. Ашгийн этгээдэд нь компани, нөхөрлөл, хоршоо, ашгийн бусад этгээд нь  холбоо, сан гэсэн зохиуцуулалт үйлчилж байна. Иргэний хуульд 2002 оны иргэний хуулиас хойш 20 жилийн хугацаанд холбоо, сангийн эрх зүйн байдлын  холбогдох хуулиар зохицуулна гэсэн заалт байдаг. Гэвч энэ нь бодит байдал дээр хэрэгжээгүй. Мөн төрийн зүгээс холбоо, сангийн эрх зүйн байдлын тухай хууль гэсэн  хоёр бие даасан хуулийн төсөл өргөн барьсан.  Өмнө нь ашгийн бус хуулийн этгээдийн  тухай хууль гэсэн төслөөр явж байсан. Хууль санаачлагч байгууллага буюу  Хууль зүй, дотоод хэргийн яамнаас гаргасан мэдээллээр 2020 оны байдлаар  Монгол Улсад бүртгэлтэй  24276 төрийн бус байгууллага байна. Үүнээс 50 орчим хувь нь  үйл ажиллагаагаа идэвхтэй явуулдаг. Үлдсэн нь идэвхгүй байна гэсэн тоог танилцуулсан. Тиймээс Иргэний нийгмийн зөвлөл гэдэг Засгийн газрын оролцоотой зөвлөлийг байгуулж, дэмжлэг үзүүлдэг, хяналт тавьдаг тогтолцоо руу шилжих байр суурьтай байгаа юм. Гэвч иргэний нийгмийн байгууллагуудыг төлөөлж Засгийн газартай ойлголцохгүй байна. Харилцан адилгүй байр суурьтай байна. Магадгүй  хуулийг шинэчлэх энэ олон  асуудлыг цэгцлэх нэрийн дор Засгийн газрын эрх ашгийн сонирхол хэн нэгний талд байж болохгүй. Олон тал хоорондоо төлөөлж ярилцах ёстой гэсэн  нэгдмэл байр суурьтай байна. Мөн УИХ-ын намрын чуулганаар өргөн барихад зарим гишүүний УИХ-ын гишүүдийн  төрийн бус байгууллагын мэдээлэл задраад ил болдог. Тэгэхээр өөр байр суурьтай байгаа юм уу  гэсэн асуулт гарч ирж байна. Одоогийн  20 гаруй төрийн бус байгууллагыг зөвхөн   холбоо, сан гээд хуваах нь учир дутагдалтай байна.

-Иргэний нийгэмд  хэвлэл мэдээллийн  байгууллагууд үйл ажиллагаа явуулах орчин нөхцөл ямар байна вэ?

 -COVID-19-ийн үед иргэний болон улс төрийн эрхийн зөрчлийн судалгаа хийсэн юм. Энэ судалгаагаар гурван хүний иргэний эрхэд судалгаа хийхэд 222 зөрчил бүртгэгдсэн.  Үүн дээр  мэдээлэлтэй байх эрх 108,  эвлэлдэн нэгдэх  буюу жагсаал цуглаан хийх 52,  үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөөний 63 зөрчил гарсан. Гарч буй зөрчил бүр дээр хуульчдын багаас дүгнэлт хийсэн. Энэ зөрчлүүдийн 93 хувь нь  төрийн байгууллагын албан тушаалтнаас шалтгаалан гарч байна. Харин зөрчлийн хохирогчийн 90 гаруй хувь нь иргэд юм. Орон нутгийн харьяаллаар авч үзэхэд  90 гаруй хувь нь нийслэлд  үйлдэгдэж байгаа зөрчил байна. Зөрчлийн хуулийн 5.13.1  гэсэн заалтаар 2020 онд 1340 хуулийн этгээд иргэнийг торгосон. Энэ нь  олон нийтийг төөрөгдүүлсэн мэдээ тараасан гэдэг үндэслэлтэй. Үүнээс харахад төр хамгийн байгадаа нэг хуулийн, нэг зүйл, нэг заалтаар 740 сая төгрөгийг завшсан гэж хэлж болно.

-Хөдөө орон нутгийн хувьд  хэвлэл мэдээлэлтэй холбоотой зөрчил хэр гарсан бэ?

 -Хэвлэн нийтлэх,  мэдээлэл хайх, мэдэх эрхтэй холбоотой зөрчил их гарсан. Мэдээлэл хайх эрхийн тухайд төрийн байгууллагууд цар тахал нэрийн дор тухайн аймгийн Засаг даргын Тамгын газар, Иргэдийн төлөөлөгчдийн хуралтай хамтарч ажиллаагүй. Гэрээ байгуулаагүй гэдэг үндэслэлээр мэдээлэл бэлтгэх эрхийг нь хориглосон. Мөн тодорхой хэмжээгээр мэдээлэл бэлтгэсэнтэй холбоотойгоор  прокорурын байгууллага нь цагдаагийн байгууллагад гомдол гаргаж,  хэвлэл мэдээллийн байгууллагад эрүүгийн хэрэг үүсгэж шалгуулсан. Мөн цар тахлын үеийн мэдээлэл бэлтгэхтэй холбоотой хэвлэл мэдээллийн байгууллага, сэтгүүлчдийг мэдээлэл хайхад дарамт шахалт учруулсан буюу заналхийлэх тохиолдол их гарсан. Тодруулбал, тухайн орон нутагт үйл ажиллагаа явуулдаг уул уурхайн компани эсвэл иргэдийн хурлыг төлөөлж буй аймгийн Засаг даргын эрх бүхий албан тушаалтнуудааас мөнгө  өгөхгүй  байхаар гэрээ байгуулахыг шаарддаг. Мөн гэрээ байгуулаагүй хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийг ялгаварлаж, тухайн хурлын үйл явцыг сурвалжлахад нь үндэслэлгүйгээр саад тавих зөрчил гарсан.

 “Зууны мэдээ” сонин

П.Амгаланбаяр

0 Сэтгэгдэл
Inline Feedbacks
View all comments
Back to top button